Respublika Ta'lim Markazi

Fartukni bichish.

• 
  Kontur chiziqlari bo‘ylab bir tekis biching. Bichiq bo‘laklami tekshiring.
  

4. 
   B elbog‘ va bog‘ich qismlari gazlamani 45° qiyalikda buklab, hisoblash formu- lasidagi o‘lchov bo‘yicha bichiladi.
   

Diqqat qiling!
G azlamani andazaga joylashtirish jarayonida detallar va chiziqlar nomi qalam bilan yoziladi.



Andazani gazlamaga joylashtirish jarayoni.
M ustahkamlash uchun savol va topshiriqlar •

1. 
   Gazlamaning o‘ngi qanday aniqlanadi?
   
2. 
   Nima uchun bichishdan oldin gazlamaning sifati tekshiriladi?
   
3. 
   Gazlamaga andazani joylashtirish ketma-ketligini aytib bering.
   

12-amaliy mashg‘ulot



Detallarni birlashtirish va tikish
Asbob va moslamalar: ish qutisi, fartukning bichilgan detallari, tikuv mashinasi, dazmol va dazmol stoli.
I
Yopiq qirqimli buklama chok bilan tikiladi. To‘g‘ri burchaklariga rasmda ko‘rsatilganidek ishlov berish kerak. Burchak hosil qilgan joydagi ortiqcha gazlama qirqib tashlanadi

Buklov
chizig‘i
A_i

A nuqtasidan buklash
shni bajarish tartibi

Qirqim	Ishni bajarish usullari	Chok keng- ligi, cm	Rasmli ko‘rinishi
Ro‘molni tikish

To‘g‘ri



1,5 cm

Q
Qiya-
lama

1 cm
iya qirqimga qiya tasma qo‘yib ko‘klanadi. Yopiq qirqimli chok beriladi. Qo‘l choklari olib tashlanib, dazmollanadi

b

O‘z-
o‘zini
tekshi­
rish

Mahsulot sifatini tekshirib ko‘ring. Ro‘molni rasmda ko‘rsatilganidek taxlang

F
Far-
tukni
tikishga
tayyor­
lash
artukning teng o‘rtasidan bo‘ylama ipi bo‘ylab salqi chok berilib, markazi aniqlab olinadi. Cho‘ntak o‘mini belgilab, ustidan salqi chok beriladi. Chok orasi yorilib, qirqiladi. Natijada ikkinchi cho‘ntakning nusxasi hosil bo‘ladi

Fartuk etak va yon qismini tikish

Y
Buklov


on va 1-ko‘rimsh. Yopiq qirqimli etak buklamachokbilantikiladi.
qismi Qo‘l choklari olib tashlanib, dazmollanadi

2
Ln
o"

a)


-ko‘rinish. Fartukning etak qismiga burma, to‘r, qiya tasma qo‘yib bezash mumkin. Buning uchun fartuk etak qismiga bir yarim barobar ko‘p bo‘lgan bezak detalini tayyorlab olamiz. Bezak detal o‘ngi fartuk etak qismiga qo‘yilib,

1. 
   cm chok haqi bilan ko‘klab chiqiladi. Ko‘klov chokidan
   

1. 
   5 cm oralig‘ida mashinada baxyaqator yurgiziladi. Ko‘klov choklari olib tashlanib, bezak detal burma berilgan bo‘lsa, chok haqi yo‘rmab qo‘yiladi. Burma ag‘darilib, ustidan bezak choki beriladi, dazmollanadi
   

Fartukning tepa ko‘krakpech qismini tikish

T epa 1-ko‘rinish. Ko‘krakpechning qismi yuqori qismi avval 0,5 cm
b
2-2,5
cm
ukiladi, keyin 2 cm ga yana bukib ko‘klanadi. Ko‘klov chokidan 1 cm oraliqda baxyaqator yurgiziladi.
Qo‘l choki olib tashlanib, dazmollanadi

2
0,5-1
cm
-ko‘rinish. Bezak detal o‘ng tomoni ko‘krakpech yuqori qismining o‘ng tomoniga qo‘yiladi. 1 cm qo‘lda ko‘klanadi. Ko‘klov chokidan 0,5 cm oraliqda mashinada baxyaqator yurgiziladi. Ko‘klov choklari olib tashlanib, bezak detal burma berilgan bo‘lsa, chok haqi yo‘rmab qo‘yiladi. Bur­ma ag‘darilib, ustidan bezak choki beriladi, dazmollanadi

Qoplama cho‘ntakni tikish

Y
2-2,5
cm
uqori Cho‘ntakning yuqori qismi qismi avval 0,5 cm bukiladi, keyin

2. 
   cm ga yana bukib ko‘kla- nadi. Ko‘klov chokidan
   

1. 
   cm oraliqda baxyaqator yurgiziladi. Qo‘l choki olib tashlanib, dazmollanadi
   

Y on va Cho‘ntakning yon va etak etak qismi teskari tomoniga
qismi 1 cm bukib ko‘klab chiqi- ladi. Bukilgan qismini daz- mollab, salqi chok bilan belgilangan cho‘ntak o‘rni- ga to‘g‘nag‘ich qadab chiqiladi. Cho‘ntakning joylashuvi tekshiriladi.
S
1 cm
o‘ng yon va etak qismi fartukka ko‘klab chiqiladi. Ko‘klov choklari yonidan mashinada baxyaqator yur­giziladi. Cho‘ntakning yuqori burchaklari qaytma baxyaqator bilan yoki uchburchak shakldagi baxya­qator bilan puxtalanadi. Ko‘klov choklari olib tash­lanib, cho‘ntak dazmollanadi

Bog‘ich va belbog⁴ qismlarini tikish

B
Uzun­ligi va bir yon qismi

1 cm
og‘ich va belbog‘ qismlarini gazlamaning o‘zidan 45° qiya qilib bichib tikish ham, yoki tayyor mag‘izdan foydalanish ham mumkin. Fartukning ko‘krakpech yon tomoni, bo‘yinbog‘i va belbog‘ini yaxlit tikish uchun bizga 250 cm li qiya tasma kerak bo‘ladi

K
0,5 cm
o‘krakpechning yuqori qismidan bo‘yinbog‘ uchun 30-35 cm tasma qoldirib, qolganini ko‘krakpech yon tomoni bo‘ylab 0,5 cm li chok haqi tashlab ko‘klab chiqamiz. Butun uzunlik bo‘ylab 1 cm oralig‘ida mashina baxyaqatori yurgiziladi. Qo‘l choki olib tashlanib, dazmollanadi

Qiziqarli ma’lumot
Bilasizmi, eng mayda ignalarni dunyo bo‘yicha Germaniyada tayyor- lashar ekan. Bu ignalar po‘latdan lupa orqali tayyorlanar ekan. Ignaning uzunligi 9-10 mm, diametri 0,28 mm ni tashkil etar ekan. Britaniyalik haykaltarosh Uillard Uigan ignaning teshigiga sig‘adigan 2 mm li kofe donachasidan foydalanib, Yelizaveta II ning haykalini yaratgan ekan.
•s
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar •

1. 
   F artuk detallarini birlashtirishda ko‘proq qaysi qaviqqatordan foyda- landingiz?
   
2. 
   Cho‘ntak o‘rnini hosil qilishda salqi chokdan foydalanish tartibini ga- pirib bering.
   
3. 
   Fartukni tikishda mashina baxyaqatorini bajarish uchun nechanchi raqamli igna va ipdan foydalandingiz?
   
4. 
   Fartukni bezashda yana qanday bezak turlaridan foydalanish mumkin?
   

DAZMOL VA DAZMOLLASH USULLARI
f
/
Namlab-isitish jarayoni haqida nimalarni bilasiz? Kiyim dazmol qilib ko‘rganmisiz?

Bosim ostida namlab-isitib ishlov berish jarayoniga dazmollash deyiladi. Daz- mollash kiyimni tikishda muhim ahamiyat kasb etadi. Dazmollash jarayonidan qancha to‘g‘ri foydalanilsa, ish sifati shunchalik yaxshi bo‘ladi. Namlab-isitish jarayoni uch bosqichdan iborat bo‘ladi:

1.