|
Заключение. Результаты анализа позволили выявить конкретные факторы которые определяют результативность и эффективность двигательных действий спортсменов. Такие знания позволяют более успешно разрабатывать подходящие программы совершенствования спортивно-технического мастерства спортсменов на этапе высшего спортивного мастерства, а также повысить эффективность управления тренировочным процессом.
Литература:
1. Назаренко Л.Д. Теоретическая и методологическая концепция точности как одного из двигательно-координационных качеств: Матер. Междунар. науч.-практ. конф.: Проблемы профессиональной подготовки специалистов по физической культуре и спорту. Чебоксары, 1999, с. 73-77.
2. Николаев Ю.М. К проблеме развития теории физической культуры // Теория и практика физ.культ. 2001г. № 8. с.2-4.
3. Павлова В.И., Терзи М.С., Сигал М.С. Соотношение объема аэробной и анаэробной тренировочной нагрузки в соответствии со спецификой энергетических аспектов работоспособности в ациклических видах спорта (на примере таэквондо) // Теория и практика физ.культ. 2002г. № 10. с.53-54.
АЖДОДЛАРИМИЗ БОЛАЛАРДА ИЖТИМОИЙ СОҒЛОМ МУҲИТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ХУСУСИДА
Нукус давлат педагогика институти
катта ўқитувчиси Г.Тулепова
Ўзбекистон Республикасининг мустақиллигини мустаҳкамлашда шубҳасиз, давлатимизнинг кўп асрлик тарихи, халқимизнинг урф-одатлари, анъаналари, қадриятлари, педагогик мероси муҳим аҳамиятга эга.
Республикамизнинг тараққиёт йўли миллий хусусиятларни тиклаш ва ривожлантириш йўлидир. Бу эса таълим-тарбия орқали амалга оширилади. Бугунги кунда таълим-тарбия олдида турган муҳим вазифалардан бири ҳам ёшларда миллий одоб, ахлоқ, сахийлик ва саҳоватпешалик, ватанпарварлик, дўстлик, меҳр-шафқатлиликни шакллантиришдан иборат. Шунингдек, ўқувчиларда устоз ва ота-оналарни улуғлаш, катталар ва қавму-қариндошларни ҳурмат қилиш, илму-маърифатни эгаллаш каби миллий хусусиятларга бевосита боғлиқ бўлган фазилатлар шакллантирилиши керак.
Ўқувчиларнинг баркамол шахс бўлиб етишишларида, шубҳасиз, умумий ўрта мактаб ва ундаги ижтимоий муҳит муҳим аҳамият касб этади. Уларнинг соғлом, бақувват бўлишлари жамият равнақи кафолати ҳисобланади.
Аждодларимиз ўз вақтида ёшларнинг ҳар томонлама баркамол шахс бўлиб вояга етишларида қуйидагилар зарурлигини таъкидлаганлар:
ўқитувчилар таълим олувчиларнинг бўш вақтларини тўғри ташкил этишлари;
уларни дарсдан кейин ёки танаффусларда турли ижтимоий меҳнат турларига жалб этиш, жумладан, дурадгорчилик, деҳқончилик ва ҳ.к.;
китобхонлик, шеърхонлик, ашулахонлик каби тадбирлар уюштириш;
оилада ҳадислар ўқиб бериш, уларнинг мазмунини айтиб бериш, шунингдек, эртаклар, мақоллар, масаллар ҳикоя қилиб бериш.
Ёшларнинг баркамол шахс сифатида шаклланишларида жисмоний жиҳатдан ривожланишлари ҳам муҳим аҳамият касб этади. Бу эса жисмоний тарбия дарсларида амалга оширилади. Жисмоний жиҳатдан бақувват ўқувчиларда ватанни севиш, меҳнатсеварлик, дўстлик, ўртоқлик, меҳр-шафқатлик, устоз ва ота-оналарни ҳурмат қилиш каби шахсий сифатилар ривожланади.
Ўқувчиларда шаклланган ҳар бир шахсий сифатларини асослашга ҳаракат қилдик.
Ватанни севиш – бу ўзининг туғилиб ўсган юртини севиш, унга содиқ фарзанд бўлиш; ватанимизнинг тарихи ва ҳозирги куни ҳақида билимга эга бўлиш; Ўзбекистон давлат рамзларини билиш ва Президентига садоқатли бўлиш.
Меҳнатсеварлик – ҳар бир ўқувчида меҳнатсеварлик ҳисси шаклланган бўлиши, меҳнат орқасидан жамият ва давлат равнақ топиши, бу соҳада дўстларига ўрнак бўлишга ҳаракат қилиши, меҳнат қилган шахс яхши яшаши ҳақида кўникмалар сингдирилиши.
Дўстлик, ўртоқлик – ўқувчилар дўстлик, ўртоқлик сифатларини тушуниши, уни қадрлаши, бир-бирига ҳар доим ёрдам кўрсатиши, дўстининг манфаатини ўзининг манфаатидан ҳам юқори қўя олиши.
Меҳр-шафқатлик – жамият аъзоларига нисбатан шафқатли ва марҳаматли, оиласи ва синфдошларига нисбатан меҳрли бўлиши, ўсимликлар ва ҳайвонот дунёсини яхши кўриши, уларни асраб-авайлаши.
Устоз ва ота-оналарни ҳурмат қилиш – устоз ва ота-оналарга нисбатан эҳтиромлиб бўлиш, уларнинг қадрига етиш, устози ва оиласи шаъни, обрўсини сақлашга бор кучи ва билимини аямаслиги, устоз ва ота-онасига нисбатан меҳрсизлик ва уларни обрўсизлантирадиган ишларга қарши кураша олиши керак.
Биз юқоридаги шахсий сифатларнинг шаклланганлигини аниқлаш мақсадида ўқувчилар ўртасида анкета саволлари ўтказдик ва олинган жавобларга қараб ўқувчиларда ахлоқий фазилат ва хислатларни тушуна билиши, уларни мазмун ва моҳиятини англаш даражасида ўзгаришларни белгилаш учун, уларни қуйидаги уч даража(юқори, ўрта, қуйи)га ажратишга ҳаракат қилдик:
ватанпарварлик, меҳнатсеварик, дўстининг яхши ва ёмон кунларида у билан бирга бўла оладиган, меҳр-шафқатли, устози ва ота-онасини ҳурмат қила оладиган ўқувчиларни юқори даража; ватанпарварлик ва меҳнатсеварликнинг маъно ва мазмунини юзаки тушунадиган, шахсий манфаат юзасидан дўст ва ўртоқ бўладиган, устози ва ота-онасини номигагина, мажбурий равишда ҳурмат қиладиган ўқувчиларни ўрта даража; ватанпарварлик ва меҳнатсеварлик тушунчаларини фарқлай олмайдиган, дўстлик, ўртоқлик фазилатлари ва меҳр-шафқатлиликнинг мазмуни ва моҳиятини тушуниб етмайдиган, уларга амал қилмайдиган, ёлғон гапирадиган, устози ва ота-онасини ҳурматлаш лозимлигини тушунмайдиган ўқувчиларни эса қуйи даражага киритдик.
Ўқувчилар билан ўтказилган тажриба-синов ишлари натижалари, савол-жавобларнинг таҳлилига асосланиб қуйидаги хулосаларни баён этиш мумкин:
ўқувчиларни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, уларга ватан, ватанпарварлик, мустақил Ўзбекистоннинг ҳудуди, давлат рамзлари, аҳолиси, тили, дини, жамият аъзоларининг турмуш тарзи, қадриятлари ҳақидаги тушунчаларни сингдириб бориш, ватанпарварлик тарбиясининг маъно-мазмуни ва моҳияти ҳақида билим беришни кучайтириш;
ўқувчиларда меҳнатсеварлик, дўстлик, садоқатлилик, устоз ва ота-оналарни ҳурмат қилиш, меҳнатсеварлик, дўстлик, садоқатлилик каби тушунчаларнинг маъно-мазмуни ва тавсифларини билишларига етарли даражада эътибор қаратиш лозим.
Умуман олганда, ўқувчиларнинг баркамол бўлиб шаклланишларида Қуръон, Ҳадис ҳамда халқимизнинг миллий қадриятлари, халқ оғзаки ижоди ҳамда буюк алломалар, фозилу-фузалолар томонидан ёшлар таълим-тарбиясига оид ёзилган асарларни ўрганиш
Do'stlaringiz bilan baham: |
