Респиратор дистресс синдроми бўлган янги туғилган чақалоқларда неврологик белгиларнинг ўзига ҳос ҳусусиятлари

РЕСПИРАТОР ДИСТРЕСС СИНДРОМИ БЎЛГАН ЯНГИ ТУҒИЛГАН ЧАҚАЛОҚЛАРДА НЕВРОЛОГИК БЕЛГИЛАРНИНГ ЎЗИГА ҲОС ҲУСУСИЯТЛАРИ
Тошкент Педиатрия тиббиёт институти
I-педиатрия факултети 505-гуруҳ талабаси Очилова Х.Ш.
Илмий раҳбар: Неонатология кафедраси ассистенти Файзиева З.Б.


Мавзунинг долзарблиги: Респиратор дистресс синдроми (гиалин мембраналар касаллиги, нафас бузилишлари синдроми) – янги туғилган чақалоқларда эрта неонатал даврда нафас етишмовчиликлари юзага келишининг асосий сабабларидан бири ҳисобланади. Муддатига етмай туғилган чақалоқларда сурфактант етишмовчилиги сабабли келиб чиқадиган нафас бузилишлари синдроми чақалоқлар орасида касалланиш ва ўлим кўрсатгичларининг ортишига олиб келади.

Тадқиқот мақсади: Респиратор дистресс синдроми бўлган янги туғилган чақалоқларда неврологик белгиларнинг ўзига ҳос ҳусусиятларини ўрганиш.

Тадқиқот материали ва усуллари: Белгиланган вазифаларни ҳал қилиш учун биз РДСнинг клиник белгилари бўлган 80 нафар янги туғилган чақалоқларни текширдик. РДСнинг клиник кўринишларининг ривожланишига қараб, янги туғилган чақалоқлар 2 гуруҳга бўлинди: 1-гуруҳ – туғруқ залида сурфактант олган 40 та муддатига етмай туғилган чақалоқлар, 2-таққослаш гуруҳи – туғруқ залида сурфактант олмаган 40 та муддатига етмай туғилган чақалоқлар. Муддатига етмай туғилган чақалоқлар мақсадли клиник, лаборатория ва инструментал текширувлардан ўтказилди.

Тадқиқот натижалари: Тадқиқот гуруҳларидаги чақалоқларнинг неврологик ҳолатини баҳолаш турли гестацион ёшларда туғилган чақалоқларнинг неврологик ҳолатини сифат ва миқдорий баҳолаш учун умумлаштирилган схема бўйича амалга оширилди (Палчик A.Б., 2008).

Ҳар икки гуруҳдаги муддатига етмай туғилган чақалоқларда марказий асаб тизимининг шикастланиши синдромлари орасида гипоксик омиллар таъсири билан боғлиқ сўниш синдроми устунлик қилди. 2-гуруҳнинг муддатига етмай туғилган чақалоқларида марказий асаб тизимининг сўниш синдроми 1-гуруҳнинг янги туғилган чақалоқларига қараганда деярли 1,5 баравар кўпроқ кузатилган. Бу синдром 2-гуруҳда 64,0%, 1-гуруҳда еса 41,5% ҳолларда кузатилган.

Туғруқ залида сурфактант қабул қилмаган муддатига етмай туғилган чақалоқлар гуруҳида вегетовависсерал касалликлар синдроми 37,5% ҳолларда туғруқ залида сурфактант қабул қилган муддатига етмай туғилган чақалоқлар гуруҳига қараганда 1,5 баравар кўпроқ кузатилган. Ҳар икки гуруҳнинг муддатига етмай туғилган чақалоқларида вегетатив-виссерал бузилишлар синдроми микроциркуляциянинг, терморегуляциянинг ва ошқозон-ичак тракти моторикасининг бузилиши (қусиш, регургитация) шаклида ўзини намоён қилди. Микроциркуляциянинг бузилиши (терининг мармарлиги, рангпарлиги, акроцияноз) ва терморегуляциянинг бузилиши бир хил даражада кенг тарқалган бўлиб, бу янги туғилган чақалоқларнинг инкубаторда бўлишини талаб қилади.

2-гуруҳдаги чақалоқларда марказий асаб тизимининг енгил шикастланиши 1-гуруҳдаги болаларга нисбатан 23,1%, ўртача 58,5% ва оғир 18,4% ҳолларда содир бўлган: енгил 8,5%, ўртача 36,8% ва 54,7% оғир ҳолларда мос равишда. Бундан келиб чиқадики, туғруқ залида туғилгандан кейин сурфактантни олмаган муддатига етмай туғилган чақалоқларда марказий асаб тизимининг шикастланиш даражаси туғруқ залида сурфактант қабул қилган чақалоқларга қараганда анча оғирроқ бўлган (туғилгандан кейин узоқ давом этган гипоксия туфайли).

Хулоса: Марказий асаб тизимининг аниқланган постгипоксик зарарланишлари белгилари шуни кўрсатадики, туғруқ залида сурфактант қилинмаган муддатига етмай туғилган чақалоқларда марказий асаб тизимининг зарарланишлари оғирроқ кечади.