Relatsion hisoblash

{R.USTOZ | BAHOLAR(P) ˄ ((∃R) (FANLAR(R) ˄ (R.FAN_N=F.FAN_N) ˄ R.FAN_NOMI = ’BBBT’ ˄ P.BALL > 85))}
4. Hamma a'lochi talabalarning ro‘yxatini tuzing,
{Z.FAMILIYA, Z.ISM, Z.O_ISM | RO'YHAT(Z) ˄ ((∃R) (BAHOLAR(R) ˄ (Z.ZN=R.ZN) ˄ R.BALL > 85))}
5. Hamma qarzdor talabalarning ro'yxati tuzilsin.
{Z.FAMILIYA, Z.ISM, Z.O_ISM | RO'YHAT(Z)˄ ((∃R) (BAHOLAR(R) ˄ (Z.ZN=R.ZN) ˄ R.BALL <55))}
6. Semestr 31.01.11 tugaganini hisobga olgan holda, qarzdor bo'lib, 15 kun ichida fanlarni o'zlashtirgan hamma talabalarning ro'yxati tuzilsin.
{Z.FAMILIYA, Z.ISM, Z.O_ISM | RO'YHAT(Z)˄((∃R) (BAHOLAR(R) ˄ (Z.ZN=R.ZN) ˄ R.SANA_KIR > 31.01.2011 ˄ R.SANA_KIR<16.02.2011 ˄ R.BALL >55))}
7. Har bir fakultet bo'yichia 8- semestrdagi qarzdor talabalar ro'yxati tuzilsin.
{Z.FAMILIYA, Z.ISM, Z.O_ISM, W.FAKULTET | RO‘YHAT(Z) ˄ ((∃R) (∃W) (BAHOLAR(R) ˄ FAKULTETLAR(W) ˄ (Z.ZN=R.ZN) ˄ (Z.FAK_N=W.FAK_N) ˄ R.SEMESTR = 8 ˄ R.BALL < 55))}
8. «Mexanika-matematika» fakulteti bo'yicha barcha a’lochi talabalaming ro‘yxati tuzilsin.
{Z.FAMILIYA, Z.ISM, Z.O_ISM | RO^’YHAT(Z) ˄ ((∃R) (∃W)(BAHOLAR(R) ˄ FAKULTETLAR(W) ˄ (Z.ZN = R.ZN) ˄ (Z.FAK_N=W.FAK_N) ˄ R.BALL > 85)
(W.FAKULTET = ‘mexanika-matemalika’))}
9 Talabalami ВBBT fanidan reytng balini a’lo yoki yaxshiga baholagan ustozlarni aniqlang.
{R.USTOZ | BAHOLAR(R) ˄ ((∃Р) (FANLAR(P) ˄ (R.FAN_N = P.FAN_N) ˄ P.FAN_NOMI = ‘ВВВТ’ ˄ ((R.BALL > 85) OR (R.BALL > 70 ˄ R.BALL < 86)))}
10. 3-kurs talabalarini ikkiga baholagan barcha professor-o‘qituvchilarning ro'yxati tuzilsin.
{ R.USTOZ | BAHOLAR(R) ˄ ((∃Z) (RO’YXAT(Z) ˄ (Z.ZN=R.ZN) ˄ Z.KURS = 3 ˄ R.BALL < 55))}


Domenlarni relatsion hisoblash
Domenlami relatsion hisoblashda ham o‘zgaruvchilar ishlatiladi, ularning qiymatlari atributlarning aniqlanish sohasidan olinadi. Domenlarni relatsion hisoblashdagi ixtiyoriy ifoda quyidagi umumiy shaklga ega:
{d₁,d₂, ..., d_n | F(d₁,d₂, ..., d_m) }
Bu yerda m>n, d₁,d₂, ..., d_n, ..., d_m - domenning aniqlanish sohasidagi o'zgaruvchilar, F(d₁,d₂, ..., d_m) esa formula.
Formulalar bir yoki bir nechta oddiy ifodalardan iborat bo’lib, quyidagi shakllardan biriga ega bo'lishi mumkin:
• R(d₁,d₂, ..., d_m) bu erda R - n- darajali munosabat, d_i - domen o‘zgaruvchisi;
• d_i * d_j bu yerda d_i va d_j - domen o'zgaruvchilari, * - taqqoslash amallaridan biri (≤,<,≥,>,=,≠);d_i va d_j o’zgaruvchilarning aniqlanish sohasi taqqoslash amallaridan birini qo‘llash imkoniyatini yaratishi shart;
• d_i * v, bu erda d_i domen o‘zgaruvchisi, v - d_i domenning aniqlanish sohasiga tegishli o‘zgarmas, * - taqqoslash amallaridan biri.
Formulalar rekursiv ravishda, quyidagi qoidalar asosida, elementar ifodalardan quriladi:
• ixtiyoriy oddiy ifoda formula kabi qaraladi;
• agarda F₁ va F₂ ifodalar formulalar bo‘lsa, u holda ularning konyunksiyasi (F₁ ˄ F₂), dizyunksiyasi (F₁ ˅ F₂) va inkori (¬F₁) ham formula bo’ladi;
• agarda F ifodasi X erkin o'zgaruvchiga ega bo‘lgan formula bo‘lsa, u holda (∃X)(F) va (∀X)(F) ifodalar ham formula bo’ladi.