Rejalashtirish va Informatsiya – komnunikatsiyali texnologiyalarining qurish tarmoqlari

Daraja 1: bitli uzatish darajasi.

Bitli uzatish darajasi (ingl. Physikal Layer) fizik vositalari yordamida bit ma’lumotlarini uzatish muammolarini hal etadi.

Ma’lum bir uzatish vositalarini maxsuslashtirish bilan boshlanadi (misli kabel, yoriq to‘lqinli kabel, havo), shtekkerli ulanishlarning aniqlash va h.k. Bu darajada qanday qilib bir uzatilishini hal etish lozim? Nimani ko‘zda tutmoq kerak?

Darajalar	Ma’lumotlarni qayta ishlash	Bog’lanish tuzilmasi
Ilova O SI 5 + 6 + 7	http, SMTP, FTP, SNMP, DNS, SSH, Telnet, …	URL: www.e-online.de
	SMB (Windows) >> Samba (Unix)	Iмя – NetBIOS Kompyuter nomi
		hosts
		DNS	Imhosts
	NetBIOS(Windows)		WINS
	Поток данных
Uzatish O SI 3 + 4		Paketlar (Nazorat yig’indi)		IP- manzil
		Адреса		ARP
	Поток BIтов
Fizik OSI 1 + 2		МАС manzili

9-rasm

Barcha informatika 0 va 1 oralig‘idagi yechiladigan farqiga qurilgan. “Rost va yolg‘on” oralig‘iga. Bu axboraviy birlik bit deb ataladi.

Tushunarliki, uzatish vositalarga, masalan, mis kabeliga elektr uzatish bo‘lganida, yoki havo radio uzatish bo‘lganda, 0 va 1 miqdorlari noma’lum. Shuning uchun har bir vositaga Ma’lumotlar miqdorini kodlashni ixtiro qilish kerak, Masalan, Ma’lum bir muddatga hisoblangan Tok impulsining ma’lum bir kuchlanishga yoki ma’lum bir chastotali radio to‘lqiniga.
Shunday qilib, bitli Uzatish darajasi, asosan, mexanik va elektrotexnik muommolarini hal etadi. Lekin Bu daraja bo‘yicha boshqa bilim talab qilinmaydi deganligini bildirmaydi.
Ma’lum bir arxitekura – texnik qarorlarni tanlaganda, ko‘pincha birdaniga tarmoq xususiyatlari va cheklashlari o‘rnatiladi, va keyinchalik ularni o‘zgartirish mumkin bo‘lmaydi. Noto‘g‘ri qarorlar ko‘p mablag‘ ketkazishga olib keladi, chunki ko‘pincha apparatli ta’minlanishni bir qismi boshqa materiallar bilan almashtarishga to‘g‘ri keladi. har xil tarmoqlar turini, Ezernet bo‘lsin, estafetali Halqalar bo‘lsin va h.k. o‘zining ildizlari daraja 1 da bo‘ladi va apparatli ta’minlanishni ma’lum bir qarorlari bilan zich bog‘langan.

Daraja 2: himoyalash darajasi

Agar daraja 1 faqat bitlar oqimiga tegishli bo‘lsa, unda himoyalash darajasida (ingl. Data Link Layer) ma’lumotlar axboraviy kadrlar (Frames) deb nomlanadiganga umumlashtiriladi. har bir axboraviy kadr boshlanishiga bitlarning Ma’lum bir ketma – ketligi joylashadi, oxirida – boshqasi. Bir axboraviy kadr ichida keyinchalik boshqariladigan axborot qoldirilishi mumkin.
Bir axboraviy kadr bir necha yuzlardan bir necha minggacha baytlarni qamrab olishi mumkin.
Tasdiqlanuvchi kadr yordamida (Acknowledgement Frame) axboraviy kadrni yuborgandan keyin, qabul qiluvchining axboraviy kadrni To‘g‘ri olinganligi to‘g‘risida tasdiqlash kelib chiqаdi. Axborotlini yuborilganiga o‘xshab, tasdiqlovchi kadrda ham halaqit qiluvchilar paydo bo‘lishi mumkin. Yana shunaqa holat bo‘lishi mumkinki, qabul qiluvchi yuboruvchi (yoki bir nechta yuboruvchi) ma’lumotlari bilan “to‘ldirib tashlagan” bo‘ladi va buncha ko‘p yuborilgan paketlarni To‘g‘ri qabul qila olmaydi. Shunaqa muammo, “oqim nazorat” deb ataladi va himoyalash darajasida xam uchraydi.
Bitli uzatishni strukturalanmagan darajasi bilan taqqoslaganda, uzatishni To‘liq huquqli himoyasi Bu yerda hozir bo‘lib turibdi, gohida tajribali administrator va ixtirochilar tomonidan baholanmaydi. Baholanmaslik sababini Shundan qidirish kerakki, yuqoriroq darajalarda ham himoyalash mexanizimlari bor, ular himoyalash darajasiga ishonch qozonmaydi. Lekin, ko‘p ilovalarga Bu himoyalash mexanizmlari yetarli, Bu yana bir marotaba himoyalash darajasini ajoyib ishlashini tasdiqlaydi.