Режалаштириш моделлари

MВСД funksiyasi. 
Mazkur funksiya bir qator o`zgaruvchan miqdordagi 
davriy to`lov tushumlari uchun takomillashtirilgan ichki aylanishlar tezliginn 
hisoblash uchun mo`ljallangan. Bunda investitsiyalar xajmi xam, qayta 
investitsiyalash evaziga ol ingan daromadlar xam hisobga olinadi. Hisoblash 
formulasi esa quyidagi tarzda yoziladi: 
MВСД (qiymat, mablag’_norma, qayta investitsiyalash_normasi). U
shbu 
funksiyaning 
qiymat 
argumenti xech bo`lmaganda bitta musbat son va bitta manfiy 
sonni o`z ichiga olishi lozim. Bu 
qiymat 
takomillashtirilgan ichki aylanishlar 
tezliginn hisoblash uchun zarur bo`ladi. Aks xolda MВСД funksiyasi yuz bergan 
xatolik xaqida 
#ДЕЛ/0! 
tarzidagi axborotni yacheykaga chiqaradi. 
Misol. 
Faraz qilaylik, muayyan bir loyihani mablag’ bilan ta`minlash 
maqsadida besh yil oldin 10 % yillik protsent stavkasi asosida 1 mlrd so`m miqdorda 
ssuda olingan bo`lib, uning yillar mobaynida keltirgan foydalari mos ravishda 100, 
270, 450, 340 va 300 mln so`mni tashkil qilgan bo`lsin. Bu pullarni yillik 12% bilan 
qayta investitsiyalashga jalb qilingan. Investitsiyalar ichki aylanmasining 
takomillashtirilgan tezligini toping. 
Yechish. 
Aytaylik, EXCEL dasturining ishchi varag’ida B1 yacheykaga˗1000,
B2:B6 yacheykalarga esa yillik daromadlar mos ravishda kiritilgan bo`lsin. U 
xolda investitsiyalarning takomillashtirilgan ichki aylanish tezligi quyidagi formula 
yordamida hisoblanadi: