matematik modelini
quramiz. Modelni qurish o`zgaruvchilarni
qiritishdan boshlanadi. Bizning misolimizda bu o`zgaruvchilar ikkita va ular ikki hil
mahsulot miqdorlarini (kg) anglatadi. Belgilashlar kiritamiz:
x
1
˗ pechen’e miqdori,
x
2
– esa biskvit miqdori. eng yaxshi (optimal) ishlab chiqarish rejasini kurish talab
qilinadi.
YUqoridagi 4 va 5 jadvallarda mahsulotlarni tayyorlash uchun kerak
bo`ladigan xarajatlar va korxona ihtiyorida bo`lgan hom ashyo zahiralari keltirilgan.
Ularning har bir satri o`ziga hos resurslar uchun tengsizliklarni shakllantirishga asos
bo`ladi:
0,5
x
1 0,3
x
2 825 .
Bu tengsizlik shuni ko`rsatadiki, unning Pechen’e ishlab chiqish uchun
umumiy sarfi
x
1
, biskvit uchun sarfi esa
x
2
miqdorni tashkil qiladi. Bvu miqdor
korxona ihtiyoridagi zahirada turgan miqdordan oshib ketmasligi lozim.
Xuddi shunday tengsizliklarni yog’, tuxum va shakar uchun xam yozish
mumkin:
0,3
x
1 0,06
x
2
480,
0,18
x
1 0,6
x
2
720,
0,2
x
1 0,3
x
2 450.
48
33
Mehnat xarajatlari hom ashyo xarajatlarilan farq qiladi, ammo ularni albatta
matematik modelga kiritish talab qilinadi. Bu resurslarning cheklanganligi quyidagi
tengsizlik orqali ifodalanadi:
0,07
x
1 0,09
x
2 200.
Ishlab chiqarish quvvatlari bilan bog’liq cheklanishlarni quyidagi
43
XULOSA
Ushbu kurs ishi MICROSOFT OFFICE dasturlar paketi tarkibiga kirgan
MICROSOFT EXCEL dasturi yordamida iqtisodiy masalalarni hal qilish yo’l-
yo’riqlarini o’rganish hamda iqtisodiy funksiyalarni nazariy va amaliy tomonlarini
tahlil qilishga bag’ishlangan.
Bizning olib brogan kuzatishlarimiz MICROSOFT EXCEL dasturidan odatda
faqat bug’alteriya bilan bog’liq jadvalli ma’lumotlarni qayta ishlashda qo’llanmoqda
holos. Vaholangki, ushbu dastur bir qator ilmiy masalalarni hal qilishga, bank
amaliyotida tez-tez qo’llanadigan masalalarga ham tatbiq etilishi mumkin.
MICROSOFT EXCEL tarkibiga kirgan bir qator funksiyalar banklarning
oddiy mijozlariga bugungi kunda jamiyatda keng tarqalib borayotgan kredir olish,
omonatga jamg’armalarni qo’yish kabi masalalarda qarorlar qabul qilishda yordam
berishi mumkin.
Qolaversa, o’ylaymizki, mazkur kurs ishi doirasida to`plangan barcha
ma`lumotlar, qarashlar va fikrlar bundan keyingi ilmiy umumlashmalar va nazariy
xulosalar ishlab chiqish uchun muhim asos bo`lib xizmat qilishi mumkin.
44
Do'stlaringiz bilan baham: |