Режа: Юзаларни нивелирлаш усуллари

1.3 –мавзу: Дала ўлчашлариниг камерал ишлари.

Камерал ишлар уч босқичдан иборат бўлади:

− Нивелирлаш йўлини боғлаш ишлари;
−Боғловчи ва оралиқ нуқталарнинг баландликлари ҳисоблаш;
− Топографик план чизиш ишлари.
1.3.1.Нивелирлаш йўлини боғлаш ишлари.
Бу босқичда йўлдаги нисбий баландликларнинг боғланмасликларини ҳисоблаш, хатоликни баҳолаш ва уни тақсимлашдан иборат бўлади.
Нивелир йўлидаги боғланмаслик қуйидагига тенг:
f_h= ∑ h_ўртача – ∑ h_{назарий .} (1.3)
бу ерда ∑h_{ўртача –} рейкаларни қора ва қизил тарафидаги ўртача нисбий баландликларни йиғиндиси; ∑ h_{назарий}- нивелир йўли ёпиқ бўлганлиги сабабли “нўл”га тенг, яъни ∑ h_наз.=0
Агар, f_h ≤10 бўлса, (n –станциялар сони) у ҳолда боғланмаслик f_h барча ўртача нисбий баландликларга бир хил миқдорда тескари ишора билан тарқатиб чиқилади.
h_{тўғриланган} = h_ўртача+ _{. (6.4)}
1.3.2. Боғловчи ва оралиқ нуқталарнинг баландликлари ҳисоблаш ишлари.
Боғловчи нуқталарни ҳисоблаш қуйидагича амалга оширилади:
H_d4=H_в1+ h_{1тўғриланган;} Н_в5= H_d4+ h_{2тўғриланган;}
H_а3=H_в5+h_{3тўғриланган;} Н_в1= H_а3+ h_{4тўғриланган;} (6.5)
Оралиқ нуқталар баландликларини ҳисоблашда асбобнинг сатҳ баландлигидан фойдаланилади.
Асбобнинг сатҳ баландлиги (Н_АСБ) хар бир станцияда (J) назорат учун икки марта олдинги ва кейинги рейкаларнинг қора тарафида олинган саноқлар бўйича аниқланади:
Н_АСБ=Н_{кетинги}+а_{кейинги,}
Н_АСБ=Н_{олдинги}+в_{олдинги.} (6.6)
Фарқлар 10мм дан ошмаса, квадратларни барча учларининг баландликлари ҳисобланади:
Н_оралиқ⁼ Н_АСБ – С. (6.7)
бу ерда С-оралиқ нуқтага қўйилган рейканинг қора тарафидан олинган саноқ.
Нивелирлаш ишларининг қайта ишлаш намунаси 6.1−жадвалда келтирилган.

5. 
   –мавзу:Топографик план чизиш
   

−Чизма қоғозга берилган масштабда квадратлар тўри тузилади ва абрис бўйича тафсилотлар туширилади;

− Хар бир квадратларнинг учларига ва рельефни характерли нуқталарига аниқлиги 1 см гача яҳлитланиб баландликлари ёзиб қўйилади;
− Улар орасидан горизонталлар берилган кесим баландлигида чизма интерполяция ёрдамида ўтказилади ва жойнинг топографик плани ҳосил этилади (1.3−расм).