Reja: Umumiy ma’lumot Yoqilg’i sanoati Ko’mir va neft sanoati Gaz sanoati, uran sanoati Elektr- energiya sanoati

REJA: 1. Umumiy ma’lumot 2. Yoqilg’i sanoati 3. Ko’mir va neft sanoati 4. Gaz sanoati , uran sanoati 5. Elektr- energiya sanoati

YOQILG’I-ENERGETIKA Kompleks texnologiyalari
Energetika sanoati har qanday mamlakat yoki rayonning moddiy va nomoddiy ishlab chiqarishining asosini tashkil qiladi. Energetika sanoati xalq xo’jaligining asosiy bo’g’inlaridan bo’lib, u sanoat ishlab chiqarishini joylashtirishda muhim omil bo’lib hisoblanadi. U iqtisodiy rayonlarning ixtisoslashuvini ko’p jixatdan aniqlab beradi. Energetika sanoati yoqilg’i xom ashyosini qazib olish va iste’mol qilish, elektr energiya ishlab chiqarish va uni taqsimlash tarmoqlarining o’zaro va bir-biri bilan bog’langan yig’indisidir. Demak, yoqilg’i-energetika majmuasi yoqilg’i va elektroenergetika sanoatining o’zaro bir-biri bilan bog’langan tarmoqlari yig’indisidan iborat. Mamlakat yoki xudud qancha ko’p energiya ishlab chiqarsa va iste’mol qilsa, u shuncha ko’p maxsulot ishlab chiqaradi va iqtisodiy rivojlanish darajasi shuncha yuqori bo’ladi. Energetika sanoatining xom ashyosi bo’lib, yoqilg’i (neft, gaz, ko’mir, torf, yonuvchi slanets, yog’och, uran) va gidroresurslar (daryo va dengiz oqimi, qalqish energiyalari) hisoblanadi. Hozirgi paytda energiyani noan’anaviy usullar bilan olishning rivojlanishi tufayli quyosh energiyasi, shamol kuchi, yerning ichki issiqligi ham energetika xom ashyosi sifatida qaralmoqda. Yoqilg’i resurslari xalq xo’jaligining barcha tarmoqlari uchun energiya ishlab chiqarishning asosiy manbai bo’lib hisoblanadi. Ammo fan va texnikaning rivojlanishi bilan u yoki bu energiya manbaining xalq xo’jaligidagi ahamiyati o’zgarib turadi. Yoqilg’ining turli xillarini bir-biri bilan taqqoslash uchun ular shartli yoqilg’iga aylantiriladi. Shartli yoqilg’i deb, 1 kg yoqilg’i yonganda 7 ming kkal (29 MJ/kg) energiya beradigan, issiqlik koeffitsenti bir deb qabul qilingan yoqilg’iga aytiladi. Yoqilg’ini shartli yoqilg’iga aylantirish uchun, yoqilg’ilar haqidagi ma’lumotlarni tegishli issiqlik koeffitsentiga ko’paytiriladi. Hisoblashlarda 1 kg shartli yoqilg’i o’rta hisobda 2 kVt/soat elektr energiyasiga teng deb ham qabul qilinadi, lekin bunda elektr stantsiyalarining foydali ish koeffitsenti hisobga olinadi.