Reja: umumiy holatlar nisbiy birliklar o‘zgarmas tok dvigatellarining mexanik tavsiflari magnit oqimi o‘zgarmas bo‘lganda mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning

3. O‘zgarmas tok dvigatellarining
mexanik tavsiflari

O‘zgarmas tok dvigateli mexanik tavsifining ifodasini aylanayotgan mashinaning yakor zanjiridagi elektr yurituvchi kuchlarining muvozanatidan kelib chiqqan holda aniqlaymiz:

U_t = E + IR + DU_r, (13)

bu yerda: U_t — ta’minot tarmog‘i kuchlanishi, V; DU_r — cho‘tkalardagi kuchlanish tushishi, V.

EYK va dvigatelning elektromagnit momentining qiymati quyidagicha aniqlanadi:


(14)


(15)

bu yerda: N — yakor chulg‘amidagi aktiv o‘tkazgichlar soni; a — yakor chulg‘ami parallel shoxchalari soni; Ф — bitta qutbning magnit oqimi, Vb; w — yakor­ning burchak tezligi, 1/s; I — yakor toki, A; R — yakor zanjiri qarshiligi, W. U bilan yakorga berilayotgan kuchlanishni belgilaymiz va uni tarmoq kuchlanishi U_t va DU_shch ning ayirmasiga teng deb hisoblaymiz. Bundan tashqari yakor qarshiligi R_ya va yakor zanjiri qarshiligi R bir-biridan farq qiladi. Bunda R qo‘shimcha qarshiliklar va yakor qarshiligining yig‘indisiga teng.

(14) va (15) tenglamalarga ko‘ra E va M parametrlar SI birliklar tizimida olinadi, u holda C_E = C_M = pN(2pa)^-1. Agar dvigatel yakorining burchak tezligi aylanish chastotasi n (ayl/min) bilan almashtirilsa, u holda quyidagini olamiz:


(16)
(14) va (16) ifodalardagi qiymatlarni (13) formulaga qo‘ysak, o‘zgarmas tok dvigatelining mexanik tavsifi tenglamasiga ega bo‘lamiz:


(17)

bu yerda: R — dvigatel yakor zanjirining qarshiligi bo‘lib, u yakor chulg‘ami qarshiligi r_ya, qo‘shimcha qutblar r_qk va qoplovchi chulg‘amlar r_qch qarshiliklar yig‘indisidan iborat.

Dvigatel nominal rejimda ishlayotganini hamda o‘zgarmas DP_o‘zgarmas va o‘zgaruvchan DP_{o‘zgaruvchan} isroflar teng ekanliklarini hisobga olgan holda quyida­gini yozish mumkin:


I²_nomR_ya = P_o‘zg.nom = (U_nomI_nom - P_nom)/2; (18)


r_ya = 0,5(1-h_nom), (19)


bu yerda: r_ya — dvigatel yakori qarshiligining nisbiy qiymati; R_ya= r · R_nom nominal rejimda ishlayotgan mashina yakor zanjiri qarshiligining absolut qiymati.