-

Глобаллашувнинг турли мамлакатларга ўтказаётган таъсири ҳам турлича. Бу ҳол дунё мамлакатларининг иқтисодий, ахборот, маънавий салоҳиятлари ва сиёсати қандай экани билан боғлиқ. Дунёда юз бераётган шиддатли жараёнларнинг ҳар бир мамлакатга ўтказаётган салбий таъсирини камайтириш ва ижобий таъсирини кучайтириш учун шу ҳодисанинг моҳиятини чуқурроқ англаш, унинг хусусиятларини ўрганиш лозим. Бу ҳодисани чуқур ўрганмай туриб унга мослашиш, керак бўлганда, унинг йўналишини тегишли тарзда ўзгартириш мумкин эмас. Глобаллашув яна шундай жараёнки, уни чуқур ўрганмаслик, ундан фойдаланиш стратегияси, тактикаси ва технологиясини ишлаб чиқмаслик мамлакат иқтисоди ва маданияти, маънавиятини тоғдан тушаётган шиддатли дарё оқимига бошқарувсиз қайиқни топшириб қўйиш билан баравар бўлади.
Демак, биз глобаллашув жараёнида оқилона йўл тутсак, ҳам инқилобий, ҳам маънавий равнаққа эришишимиз мумкин экан. Оқилона йўл эса глобаллашувни тўла инкор қилиш ёки чапак чалиб кутиб олишда эмас, керак бўлганда унинг йўналишига мослашишда, тегишли пайтда уни ўзимизга мослаштиришда. Бунинг учун эса уни муттасил кузатиб бориш ва таҳлил қилиш лозим.
Миллий маънавиятимизни ва маънавий ўзлигимизни таҳдидлардан ҳимоя қилиш учун миллий истиқлол ғоясидан самаралироқ ва кучлироқ восита йўқ. Шу масалада миллий истиқлол ғоясининг жуда муҳим функцияси, яъни миллий ва маънавий ўзликни ҳимоялаш каби муҳим функцияси намоён бўлади. Миллий истиқлол ғояси ана шу функцияни бажариши учун эса ёшлар ва аҳоли онгида фақат билим, тасаввур сифатида эмас, эътиқод сифатида шаклланиши лозим.
Миллий истиқлол ғоясининг шакллантирилиши ва унинг ўқувчилар, талабалар, кенг аҳоли томонидан ўрганишга киришилиши мамлакатимиз маънавий тараққиётида алоҳида босқични ташкил қилади. Аслида миллий истиқлол ғоясининг асослари Президент И.Каримов томонидан истиқлолнинг дастлабки босқичларидаёқ шакллантирилган эди. Лекин, бу ғояни ёшлар ва аҳоли онгига сингдириш учун муайян пойдевор керак эди. Яъни, аввало миллий қадриятларни, миллий маънавиятни тиклаш, миллий ғурурни уйғотиш, бир сўз билан айтганда, миллий истиқлол ғояси томир отиши ва гуркираб ривожланиши учун замин тайёрлаш лозим эди. Мустақиллик қўлга киритилгандан буён ўтган давр ичида маънавият соҳасида улкан назарий, маърифий ва амалий ишлар бажарилди. Маънавият ва маърифат кенгашлари тузилди, юзлаб мақола ва рисолалар нашр этилди, тадқиқотлар ўтказилди, бир сўз билан айтганда, миллий истиқлол ғоясини кенг тарғиб қилиш учун замин яратилди.
Мустақиллик ва суверенитет жаҳон ҳамжамиятига кириб боришимизга, барча давлатлар билан тенг ҳуқуқли ва ўзаро манфаатли муносабатлар ўрнатишимизга имконият яратди.
Мустақиллик улкан табиий, минерал-хом ашё, инсоний, ишлаб чиқариш ва интеллектуал ресурсларимиздан ҳамда юртимиз салоҳиятидан энг аввало ўз халқимиз манфаатлари йўлида оқилона фойдаланишимизга шароит яратди.
Мустақиллик иқтисодиётни, ижтимоий соҳаларни, жамият ҳаётининг барча жабҳаларини ривожлантиришга, ислоҳ қилишга катта туртки берди.
Фақатгина истиқлолнинг ҳаётбахш заминида янги демократик қадриятлар илдиз отишига, инсон ҳақ-ҳуқуқлари ва унинг эрки асосий бойлиги бўлган ҳуқуқий давлат ва фуқаролар жамиятига мос келадиган янги замонавий сиёсий, хўжалик ва жамоа тузилмалари қарор топишига имкон туғилди.
Бир сўз билан айтганда, истиқлол биз учун тараққиётнинг бутунлай янги, кенг уфқларини очди. Ўз келажагимизни ўз қўлимиз билан яратадиган бўлдик. Ҳаётимиз ва умумий хонадонимизни миллий манфаат ва қадриятларимизга, умумэътироф этилган демократик мезонларга монанд қилиб қуришдек ноёб тарихий имкониятга эга бўлдик. Бу жуда катта бойлик. Биз унинг қадрига етишимиз, кўз қорачиғидек асраб-авайлашимиз керак.
И.Каримов айтганидек, хозир эл-юртимиздаги баркарорликка тахдид солаётган бугунги хавф-хатарлар орасида 2 таси айникса тахликалидир. 1-чиси мамлакатнмиз ташкарисидаги тажовузкор-террористик, акидапараст кучлар бор. Уларнинг на ватани ва на миллати ва на виждони на дини бop. Улар ислом халкимиз учун мукаддас кадрият эканлигидан фойдаланиб, бу динни никоб килиб олиб, Узбекистонни демократик, маърифий тараккиёт йулидан огдиришга, уни оркага кайтаришга уринаётирлар. Масалан, ваххобийлик, хизбут тахрир, мусулмон биродарлари хуруж килиб террорчилик, рэкетчилик, талаш, зурлашлар билан Наманган, Тошкент, Догистон, Киргизистонда куп бегунохларнинг хаётига чанг солдилар.
И.Каримов таъкиддаганидек, бу бир туда соткинлар аввало узлари ишонмайдиган гоя ва акидаларни ахоли уртасида таркатиб, иродаси буш, онги паст ёшларни алдаб-сулдаб, уларга касам ичириб, сохта эътикодларга кундириб, уз тарафдорлари сонини купайтйришга уринганлар. хозир хам шундай.
2-хавф эса бизнинг мустакиллигимизни, тараккиётимизни куролмаётган, турли бахоналарни рукач килиб, жамиятимизга уз ёвуз таъсирини, тажоввузкорлик сиёсатини утказишга устимиздан хукмронлик килишга тиришаётган кучларнинг борлигидиp. Бy хавф хам этикологик мухитни бузмокда.
3-гурух этикологик хавфга маънавий мухитни, географик мухитни ичкиликбозлик, гиёхвандлик, кашандалик, нашавандликлар бутун дунёда жумладан республикамизда урта ёшлилар ва ёш йигитлар ва магистрлар орасида кенг таркалган.Уларнинг аксарияти гап (улфатчилик) килиб; унда ичадилар, уйин-кулги килиб, бир-икки кун тайёргарлик куриб, эртасига кайфини суриб, сархуш булиб, на тузукрок укийдилар ва яхшй ишлайдилар. Шу сабабли университетимизда угил болаларнинг аксарияти ёмон, урта бахолар билан укийди; уларнинг купчилиги бокиманда, тайёрга айёр, гирромлик килиб, укитувчиларни асабини таранг килади; умрини эговлайди. Шахсан бизнинг кузатишларимиз шундан далолат бераяпти. Сиз магистрлар орасида бундай бетайин, беъмаъни безбет беандишалар асло булмайди.
Хулоса шуки, дунёда, айникса, гарб мамлакатларида этикологик муаммо тобора чигаллашмокда, жиноятчилик, террорристик, рэкетчилик, сиёсий ва диний экстремизм, ичкиликбозлик, гиёхвандлик, киморбозлик, бузуклик кучайиб бормокда.
Буларнинг таъсири, асорати бизнинг эл-юртимизда хам бор. Буларни бартараф этишда хамма онгли, аклли, билимдон фукаролар жумладан, ёшлар фаол иштирок этишлари, узлари эса шу бало-казоларга асло дучор булмасликлари лозим.