Режа тушунчаларнинг таърифи,таърифи ва тузилиши

Белгилар-предметларни бир-биридан фарқ қилувчи ҳамда уларнинг бир-бирига ўхшашлигини ифода қилувчи томонлар, хусусиятлардир
муҳим
номуҳим
индивидуал (якка)
умумий
ТУШУНЧА ПРЕДМЕТ ВА ҲОДИСАЛАРЛАРНИНГ УМУМИЙ, МУҲИМ БЕЛГИЛАРИНИ АКС ЭТТИРУВЧИ ТАФАККУР ШАКЛИДИР

• М: ҳар бир киши фақат ўзигагина хос бўлган индивидуал белгиларига эга бўлиши билан бир қаторда, кишиларнинг маълум бир гуруҳига ёки барча кишиларга хос бўлган умумий белгиларга эга

индивидуал (якка) ва умумий

• Предметнинг бошқа предметдан фарқини, муайянлигини кўрсатадиган хоссалар
• М: давлатнинг мавжуд бўлиши унинг ўз майдони, аҳолиси, армияси, ҳокимият органларига эга бўлиши каби муҳим белгиларни тақоза этади

муҳим белгилар

• предметнинг моҳиятини ташкил қилмайди, уларнинг йўқолиши билан предметнинг табиати ўзгармайди
• М: қайси ирққа, миллатга, жинсга тааллуқли бўлиши индивиднинг инсон сифатида мавжуд бўлиши учун муҳим эмас

Номуҳим белгилар

Тушунча маълум бир мантиқий усуллардан фойдаланилган ҳолда ҳосил қилинади. Бу усулларга:

• предметлар ўзаро солиштирилиб, уларнинг ўхшаш, умумий томонлари ва бир-биридан фарқ қилувчи индивидуал белгилари аниқланади

Таққослаш

• предмет фикран уни ташкил қилувчи қисмлар, томонларга ажратилиб, ҳар қайсиси алоҳида ўрганилади

Анализ

• анализ давомида ажратилган қисмлар, томонларни фикран бирлаштириб, предметни бир бутун ҳолига келтиришдан иборат

Синтез

• тушунча ҳосил қилиш учун предметнинг юқоридаги усуллар билан аниқланган умумий ва индивидуал белгиларининг муҳимлари ажратилиши, номуҳимларини четлаштириш

Абстракциялаш

• предметлар уларнинг айрим умумий, муҳим хусусиятларига кўра синфларга бирлаштирилади ва шу тариқа битта тушунчада бир жинсли предметларнинг барчасини фикр қилиш имконияти яратилади

Умумлаштириш