Reja: Turli mulkchilik shaklidagi korxonalarda ustav kapitalini shakllantirish xususiyatlari

K-t 4610-«Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha muassislar qarzlari»-1000000 sum
K-t 8410-«Emission daromad»-200000 sum.
Aksiyalarga to‘lovlar aktivlarni berish yuli bilan ham uzilishi mumkin.
Misol. Ta’sischi aksiya qiymati evaziga avval foydalanishda bo‘lgan transport vositasini ustav kapitaliga xissa tariqasida kiritdi. Ushbu transport vositasi avval xizmat kilganligi tufayli uning bozor bahosini aniqlash qiyin bo‘ldi. Ta’sischilar o‘zaro kelishib, aksiyadorga ushbu transport vositasi uchun 1000 ta oddiy aksiya berishdi, aksiyalarning nominal qiymati 2000 sum, bozor qiymati 2500 sum.
Mazkur x0latda AJ hisobidagi transport vositasining. qiymati - 250000 sum (250*1000)bo‘ladi.
AJ mol-mulkidagi aksiyador ulushi - 200*1000=200000 sum, aksiyalarning bozor va nominal qiymatlari orasidagi 50000 (250000-200000) sumlik fark emission daromadni tashkil qiladi. Ushbu muomalalarga quyidagicha provodka beriladi: D-t 0160-«Transport vositalari»*250000 sum
K-t 4610-«Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha muassislar qarzlari»-200000 sum K-t 8410-«Emission daromad»-50000 sum.
Aksiyalar nominal qiymatini oshirish yoki qo‘shmcha aksiyalarni joylashtirish yo‘li bilan AJ ustav kapitalini oshirish, aksiyalar nominal qiymatini kamaytirish yoki ularning umumiy sonini qisqartirish, shu jumladan, aksiyalarning ma’lum qismini so‘ndirish yuli bilan jamiyatning o‘zi sotib olishi orqali ustav kapitalini qisqartirish amalga oshiriladi.
8610-hisobvaraqda sotib olingan xususiy aksiyalar ustav kapitali hisobvarag‘iga nisbatan kontrpassiv \isoblanadi va u AJning kapitalini kamaytiradi shu sababli balansda ustav sarmoyasidan chegiriladi. AJ quyidagi sabablarga ko‘ra o‘z aksiyalarini kayta sotib olishi mumkin:

• 
  aksiyalar kursini maqbul darajada ushlab turish uchun;
  
• 
  har bir kolgan aksiyaga dividendlarni oshirish uchun;
  
• 
  o‘z xodimlari orasida aksiyalarni tarqatish yoki qolgan aksiyalar nominal qiymatini oshirish uchun;
  
• 
  boshqa firmalar tomonidan nazorat o‘rnatish uchun aksiyalarning sotib olinishini bartaraf etish maqsadida.
  

Xususiy aksiyalar sotib olinganida quyidagicha provodka beriladi: