Reja: Tenglamalar haqida qisqacha tushuncha

 
 
 

---

Pаrаmеtrik usuldа bеrilgаn kаsr - ratsiоnаl
tеnglаmаlаrni yechish. 
Pаrаmеtrik usuldаgi tеnglаmаlаrni 
yechish dеgаn so’z tеnglаmаdа 
qаtnаshаyotgаn pаrаmеtrlаrning yo’l qo’yilаdigаn bаrchа qiymаtlаrigа mоs 
kеluvchi ildizlаrni tоpish dеmаkdir. 
1-misol.
a
x
ax



9
1
4
5
tеnglаmа yechilsin.
0
...
0
1
2
2
1
1










a
x
a
x
a
x
a
x
a
n
n
n
n
n
n
ko’rinishdagi tenglama yuqori darajali 
(butun ratsional) tenglama deyiladi. 
 
 
0

x
Q
x
P
ko’rinishdagi tenglama kasr-ratsional tenglama deyiladi. Bu yerda 
 
x
P
va 
 
x
Q
-ko’phadlar. 
Ratsional 
tenglamalarni 
yechishda 
asosan 
quyidagi 
metodlardan 
foydalaniladi: 
Ko’paytuvchilarga ajratish usuli. 
Yangi o’zgaruvchilar kiritish usuli. 
Ratsional tenglamalarni yechishda quyidagi metodlardan foydalanamiz. 
Kuzatish metodidan foydalanib, uning algebraik kasrga o`xshashligini kuzatamiz va 
unga kasrning xossalarini qo`llaymiz. Masalan:
kasrning surat va 
maxrajini 
bir xil 
ifodaga ko`paytiramiz. 
Bu kasrning asosiy xossasi. 
tenglama 
xossasidan tenglikning 
ikkala 
tarafini 
ifodaga ko`paytiramiz. 
hosil bo`ladi. 
Soddalashtirsak 
, 
. Bunda ham tenglikning bir tomonidan ikkinchi 
tomoniga ifodalarni qarama-qarshi ishora bilan o`tkazish xossasidan foydalandik. 
Topilgan yechim 
shartni qanoatlantiradi. Demak, j: