Reja: Tebranma harakat haqida tushuncha

n

 ga 

chastota

 deyiladi. U 

T

  davr bilan 

shunday 

bog’langan:

  

 



(2)

 

---

Tebranish chastotasining birligi 

1 Gers

. 

I 

Gers

 

chastota bir sekunddagi nuqtaning 

tebranishlariga teng. Garmonik tebranma 

harakat qilayotgan jismning  

V

 tezligi 

(1)

 

ifodadan vaqt bo’yicha olingan hosilaga 

teng. 

---

Agar 

(1)

 

dan yana vaqt bo’yicha hosila olsak, 

tebranayotgan nuqtaning tezlanishini topamiz: 

Yana 

(1)

 ifodani sinus orqali ham yozish mumkin 

va tebranayotgan nuqta tezligi va tezlanishi uchun 

(2)

 va 

(3)

 

ga o’xshash ifodalarni hosil qilish 

mumkin. 

Garmonik tebranma harakat

ning grafigi 

sinusoida yoki kosinusoidadan iborat bo’ladi.  

Erkin garmonik tebranishlarning differensial 

tenglamasi quyidagicha bo’ladi:  

---

Bu tenglamaning yechimi shunday ko’rinishga 

ega: 

Bu tenglama yechimini kosinus orqali ham yozish 

mumkin. 

 Tebranayotgan sistema tashqaridan madad olib 

turmasa, vaqt o’tishi bilan so’nadi. Bunday holda 

so’nuvchi tebranishga ega bo’lamiz, uning 

differensial tenglamasi quyidagicha bo’ladi: 

bu yerda    r 

— muhitning qarshilik koeffitsienti,  

k

 - 

kvazielastik kuch koeffitsienti,  

m 

— 

moddiy nuqta 

massasi. 

---

Tebranayotgan sistemaga tashqi kuch davriy ravishda ta’sir 

etsa,