Reja: Tarmoq va kompyuter tarmoqlari tushunchasi

Murakkab so’rovlar

Qidiruv serverlari xizmatidan qanday foydalaniladi? Buning uchun avvalo qidiruv serveriga qidirilayotgan ma’lumotni mazmunini ochib beruvchi so’rovni (kalit so’zlarni) to’g’ri va aniq qilib berish kerak. Masalan, biror rus qidiruv serveriga «monitor» so’rovini beradigan bo’lsak, qidiruv serveri bizga o’z doirasidagi ma’lumotlar ichidan «monitor» so’zi uchraydigan barcha Web-sahifalarni (sahifa manzillarini) topib beradi. Bizga kompyuter monitorlari haqidagi ma’lumotlar kerak bo’ladigan bo’lsa, so’rovni «kompyuter monitor» ko’rinishida berish mumkin. Qidiruv serverlarining ko’pchiligida ma’lumotlarni qidirishni osonlashtirish maqsadida «Yangiliklar», «O’yinlar», «Sport», «Kompyuterlar» kabi qismlar tashkil etilgan bo’lib, foydalanuvchiga aniq ma’lumotni topishga yordam beradi. Yuqorida bergan so’rovlarimiz «monitor», «kompyuter monitor» tuzilishiga ko’ra oddiy so’rovlar hisoblanadi. Ko’pchilik qidiruv serverlarida maxsus belgi va so’zlar orqali murakkab ko’rinishdagi so’rovlarni tashkil etish imkoniyati mavjud. Murakkab ko’rinishdagi so’rovlar ma’lumotlarni tez va aniq topishni ta’minlaydi. Bunday so’rovlarni tashkil etishda maxsus belgilar va AND (va), OR (yoki), NOT (yo’q) kabi so’zlardan foydalaniladi.

+ (qo’shish, plyus) belgi berilgan so’zni har bir sahifada albatta qatnashishini bildiradi. Masalan, «+monitor» so’rovi berilganda, «monitor» so’zi uchrovchi barcha sahifalar ro’yxati hosil bo’ladi.

- (ayiruv, minus) belgi berilgan so’zni sahifalarda qatnashish kerak emasligini bildiradi. Masalan, «kompyuter - monitor» so’rovi berilganda, bir vaqtda «kompyuter» so’zi uchrovchi ammo «monitor» so’zi uchramaydigan barcha sahifalar ro’yxati hosil bo’ladi.

“” (qo’shtironoqlar) sahifada qo’shtirnoqdagi so’zni uchrashishligini bildiradi. Masalan, «kompyuter monitor» so’rovi berilganda, sahifalarda qo’shtirnoqdagi jumla albatta ishtirok etishi anglanadi. Agar jumla qo’shtirnoqqa olib yozilmasa, u holda alohida yozilgan «kompyuter» va «monitor» so’zlari ishtirok etuvchi sahifalar ham ro’yxatga qo’shiladi.

AND (va) so’zi ikki yoki undan ortiq kerakli so’z ishtirok etuvchi sahifalarni topishda ishlatiladi. Masalan, «kompyuter» AND «monitor» so’rovi orqali ham «kompyuter», ham «monitor» so’zi uchrovchi sahifalar topiladi.

OR (yoki) so’zi ikki yoki undan ortiq kerakli so’zlardan kamida bittasi ishtirok etuvchi sahifalarni topishda ishlatiladi. Masalan, «kompyuter» OR «monitor» so’rovi orqali «kompyuter» yoki «monitor» so’zi uchrovchi sahifalar topiladi.

Site – Qidirilayotgan ma’lumot faqatgina ko’rsatilgan saytdan qidiriladi. Masalan: ma’ruzalar matni site:www.ziyonet.uz

Yulduzcha (*) orqali harflar, belgilar va sonlardan iborat ketma-ketlikni ko’rsatishda ishlatiladi. Masalan, «mo*» so’rovi orqali «monitor», «moda», «Morze» kabi so’zlar ishtirok etgan sahifalar topiladi.

Filetype - Qidirilayotgan ma’lumot faqatgina ko’rsatilgan biror fayl turi boʽyicha amalga oshiriladi.