Reja Reja Elektr mashinalari

1888 yili rus injeneri M.O.Dolivo-Dobrovolskiy uch fazali tok tizimini yaratdi. 1891 yili esa u, Germaniyadagi Nekkar daryosiga gidrokuch qurilmasini o‘rnatib, 300 ot kuchiga teng quvvatni 175 km ga uzatishga muvofiq bo‘ldi.

1891 yilda Peterburgda, Neva daryosining irmog‘i Oxta daryosidagi GESga 120 va 175 kVt quvvatli generatorlar o‘rnatildi. SHunday qilib butun dunyoda, suv oqimining gidravlik energiyasini mexanik ener-giyaga aylantirib beruvchi gidroturbinalarga ulangan gidrogeneratorlar orqali, uzoq masofalarga uzatish mumkin bo‘lgan uch fazali elektr toki ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi.

1891 yilda Peterburgda, Neva daryosining irmog‘i Oxta daryosidagi GESga 120 va 175 kVt quvvatli generatorlar o‘rnatildi. SHunday qilib butun dunyoda, suv oqimining gidravlik energiyasini mexanik ener-giyaga aylantirib beruvchi gidroturbinalarga ulangan gidrogeneratorlar orqali, uzoq masofalarga uzatish mumkin bo‘lgan uch fazali elektr toki ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi.

Yurtimizda gidroenergetikaning rivojlanishini 7 bosqichga bo‘lish mumkin. Birinchi bosqich(1923-1941 yillar). Markaziy Osiyoda birinchi bo‘lib Toshkent shahridan o‘tadigan Bo‘zsuv kanaliga 4 000 kVt/soat quvvatga ega bo‘lgan Bo‘zsuv GESi qurilishi boshlandi.

Bu bosqichda Markaziy Osiyo, xususan O‘zbekistondagi suv yo‘llariga GESlar qurish mumkinligi asoslandi hamda Farg‘ona va Marg‘ilon shaharlarini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun Isfayram soyga quriladigan Isfayram GESi, Samarqand shahrini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun Darg‘om kanaliga quriladigan Xishrau GESning loyihalari ishlab chiqildi.

Bu bosqichda Markaziy Osiyo, xususan O‘zbekistondagi suv yo‘llariga GESlar qurish mumkinligi asoslandi hamda Farg‘ona va Marg‘ilon shaharlarini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun Isfayram soyga quriladigan Isfayram GESi, Samarqand shahrini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun Darg‘om kanaliga quriladigan Xishrau GESning loyihalari ishlab chiqildi.

Birinchi bosqichda Markaziy Osiyo bo‘yicha 120 000 kVt/soat quvvatga ega bo‘lgan 9 dona GESlar qurilishi boshlanib, 76 500 kVt/soat quvvatga teng bo‘lgan 7 dona GESlar ishga tushirildi.