Energiyani qayta hosil qiluvchi xo’jayralar. Inson va hayvon xo’jayralari yashash uchun energiyani, oqsillarni, uglevodlarni hazm qilish orqalix oladi. Hazm qilish organlarida ular aminokislota, qand, glitserin, yog’ kislotalariga parchalanib xo’jayra ichiga tushadi va qayta parchalanadi. Bu jarayon ikki bosqichda amalga oshadi. Oldin oziq modda kislorodsiz mayda bo’laklarga parchalanadi. Masalan, glyukoza molekulasidan ikki molekulali pirouzum kislotasi hosil bo’ladi:
С6Н12О62С3Н4О3+4Н
Keyin pirouzum kisloтаси kislorod bilan birgalikda is gazi va suvgacha tushadi
2С3Н4+5О26СО2+4Н2О
Ikki jarayon ham juda qiyin va ko’p bosqichli bo’lib fermentlar ishtirokida amalga oshadi.
Insoniyatning avtotrofligi. Fotosintez jarayoni ma‘lum bo’lgandan keyin V.I.Vernadskiyda birinchi marta, insonlar jamiyatni geterotrofdan (boshqalar bilan oziqlanuvchi) avtotrofga o’tkazishi mumkin bulgan g’oyasi tugildi.
Insoniyatning avtotrofligi deganda, insonning energiya va sintezlangan oziqni boshka organizmlardan foydalanmasdan quyoshdan olishini nazariy imkoniyati tushuniladi. Bu kelajakda inson ko’p miqdorda oziqni yuqori molekulali tabiiy organik birikmalardan emas, balki oqsil, yog’, uglevod va boshqa zarur elementlarning past molekulali hatto, alohida elementlaridan foydalanishni bildiradi.
Hozirgi davrda o’simliklardan olinuvchi oziqni sun‘iy fotosintez yo’li bilan olish bo’yicha izlanishlar olib borilmoqda.
Insoniyatning avtotroflik g’oyasi ekologik jihatdan qimmatli bo’lib, uning atrof- muhit va organik dunyoga ta‘sirini kamaytiradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI
1. I.A.Karimov “ Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari” 2009 yil 2. I.A.Karimov. O`zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchlik palatasi va senatining qo`shma majlisida “Mamlakatimiz demokratik islohatlarni yanada chuqurlashtirish va fuqorolik jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasi ” mavzusida ma`ruzasi Toshkent 2010 yil 12 noyabr 3. I.A.Karimov ``O`zbekiston mustaqillikga erishish ostonasida” Toshkent -2011 4. Umumiy astronomiya. M Mamadazimov.Toshkent 2008-yil. (139-142) b 5. I. Sattorov “Astrofizika” I-qism Toshkent 2009. (95-102) b 6. “Zamonaviy fizika va astronomiyaning dolzarb muammolari “ II Respublika ilmiy konferensiya materiallari.234 b. Qarshi 2010-yil. 7. G.S Landsberg.Optika.Toshkent-<< o`qituvchi >> - 1981-yil. 8. M.S.Navashin. Teleskop astronoma-lyubitelya M.1967-yil. 9. B.T Qo`yliyev “ Optika” Toshkent 2009-yil. 126 b. 10. Mirsallimova T., Raximova A. “Umumiy astronomiya kursi” T.1976. 130 b 11. C.C G`ulomov va boshqalar.Axborot tizimlari va texnologiyalari.T.<< SHarq>> 2000-yil.
Do'stlaringiz bilan baham: |