O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviy vakolatlari uning faoliyatidagi quyidagi yo‘nalishlarda yaqqol namoyon bo‘ladi:
1. O‘zbekiston Prezidenti fuqarolar huquq va erkinliklarining kafili bo‘lib, Prezident inson huquqlarini himoya qilish mexanizmining uzluksiz ishlashi uchun shaxsan javobgar, biror sabab bilan ushbu huquq va erkinliklar amalga oshirilishi buzilgan hollarda tegishli choralar ko‘rishga majbur.
2. O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti Konstitutsiya va qonunlarga rioya etilishining kafili bo‘lib, Prezident o‘z faoliyati davomida barcha davlat organlari, mansabdor shaxslar va fuqarolarning o‘z konstitutsiyaviy majburiyatlarini zarur darajada bajarishlarini ta’minlaydi.
3. Prezident davlat boshlig‘i sifatida xalqaro munosabatlar sohasida muhim vakolatlarga ega bo‘lib, u mamlakat ichida va xalqaro munosabatlarda O‘zbekiston Respublikasi nomidan ish yuritadi. Prezident xalqaro munosabatlarda O‘zbekiston Respublikasining vakili bo‘lib, muzokaralarda O‘zbekiston nomidan qatnashishi, Respublikaning xalqaro majburiyatlari bajarilishini ta’minlashi mumkin.
4. Prezident Oliy Majlisga har yili ichki va xalqaro ahvol xususida ma’lumotnoma taqdim etadi. Uning ma’lumotnomasi normativ hujjat hisoblanadi. Bu axborot siyosiy xususiyatga ega bo‘lib, mamlakatni rivojlantirishning dasturiy prinsiplari va strategik vazifalarini o‘z ichiga oladi.
5. O‘zbekiston Respublikasining Prezidentining ijroya hokimiyatini tuzish bilan bog‘liq vakolatlari ham mavjud. Prezident Bosh vazir nomzodini Oliy majlis palatalariga kiritadi. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va uning o‘rinbosarlarini tayinlaydi va ularni lavozimidan ozod qiladi hamda bu masalalarni Oliy majlis senatining tasdig‘iga kiritadi. Prezident viloyatlar hokimlari va Toshkent shahar hokimini tayinlaydi va lavozimidan ozod qiladi, bu masalalarni tegishli xalq deputatlari Kengashining tasdig‘iga qo‘yadi. Prezident o‘z qarori bilan Konstitutsiya, qonunlarni buzgan yoki o‘z sha’ni va qadr-qimmatiga dog‘ tushiradigan hatti-harakatlar sodir etgan tuman va shahar hokimlarini lavozimidan ozod etishga haqli. Milliy xavfsizlik va davlat nazorati organlarini tashkil qilar ekan, Prezident ularning rahbarlarini tayinlaydi.
6. Prezident Oliy majlis senatiga Konstitutsiyaviy sud raisi va a’zolari, Oliy sud raisi va a’zolari, Oliy xo‘jalik sudi raisi va a’zolariga nomzodlarni taqdim etadi. Prezident viloyat , tuman, shahar va xo‘jalik sudi sudyalarini tayinlaydi. Prezidentning taqdimiga binoan, Oliy majlis senati Markaziy Bank boshqaruvi raisi, Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasining raisini tayinlaydi.
7. Prezident Respublika davlat va boshqaruv Oliy organlarining o‘zaro hamkorligini ta’minlaydi. Prezident O‘zbekiston Respublikasi Vazirliklari, davlat qo‘mitalari hamda davlat boshqaruvining boshqa organlarini tuzadi va tugatadi, buni Oliy majlsi palatalarining tasdig‘iga kiritadi.
8. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qonunlarni imzolaydi. Prezidentning imzosi bo‘lmasa, qonun kuchga kirmaydi. Bu davlat boshlig‘ining an’anaviy funksiyasi bo‘lib, qonunga majburiy kuch beradi va qonun chiqaruvchilik jarayonini yakunlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |