|
To'rtinchidan: navbatdagi o‘ta muhim masala - davlat tashqi siyosati ustuvor yo‘nalishlarini belgilab olish.
0‘zbekiston tarixan qisqa davr - 1991-2009-yillar ichida dimyo Iiamjamiyatida o‘zining munosib o‘mini egalladi, uning faol subyek- liga aylandi.
0‘zbekistonning jahondagi obro‘-e’tibori yuksalib borayotgani eng avvalo:
yurtimizda demokratik va bozor iqtisodiyoti islohotlari- ni amalga oshirish natijasida qo‘lga kiritilayotgan ulkan ijobiy o'zgarishlarda, ulaming xalqaro hamjamiyat tomonidan e’tirof etili- shida mujassam bo‘lmoqda;
bu - davlatimizning jahon ahliga yaxshi ma’lum bo‘lgan, min- taqamizda barqarorlik va xavfsizlikni mustahkamlashga qaratilgan tashabbuslarining amaliy samarasida o‘z ifodasini topmoqda;
7.Mavzu.O‘zbekiston Respublikasi parlamenti-Oliy majlisning tashkil etilishi va qonunchilik faoliyati.
Reja
1.Oliy majlisning tashkil etilishi.
2. O‘zbekiston Respublikasi parlamentining qayta ko’rib chiqilishi.
3.Ko’ppartiyaviylikning vujudga kelishi.
0‘zbekiston tarixida birinchi marta butunlay yangi sharoitlarda siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy islohotlar keng qamrovli yangilanish- lar amalga oshirilishi yirik tarixiy va ijtimoiy hodisa. Demokratik huquqiy davlatni shakllantirish borasidagi sa’y-harakatlar bu ishlar- ning eng muhimi hisoblanadi.
0‘tgan asrning 90-yillari boshiga kelib yosh mustaqil davlat- lardagi siyosiy vaziyat shunday ediki, ular oldida ijtimoiy rivojla- nishning ikki yo‘li turar edi, Birinchisi, xalq xo‘jaligini avvalgidek sotsiaiistik yo‘nalishda rivojlantirish. Ikkinchisi, taraqqiyotning sot- sialistik ham, kapitalistik ham eraas. balki jahon amaliyoti sinovidan o'tgan bozor iqtisodiyotiga asoslangan adolatli, demokratik jarniyat qurish yoiidan borish edi.
Maiuir boidiki, tuzumning sotsialisdk taraqqiyot yoii sovet j;;- rniyati misolida mutlaqo o‘zmi oqlamadi. U ma'muriy-buyruqbozlik usuliga asoslafigan bo'lib. xaiqning ijodiy, erkiti mehnatiga quiay sharoit yaratmas cdi. lkkinehisi esa rivqjlangan marnlakatlar sinovi- ga bardosh bergan, xaJq turrnushini yaxshilashga qaratilgan yo‘i cdi. 0‘zbekiston shuni tanladi, shu yo'lning siyosiy va huquqiy asoslari- ni yaratishga qaratiigan islohotlarni ainalga oshirishga dadillik bilan kirishdi. Shu tariqa 0‘zbekiston mustaqil, huquqiy, demokratik: dav- lat va fuqarolik jamiyatini qurish yo‘liga kirdi, bozor iqtisodiyotiga o‘tish, xalqaro huquqning mustaqil subyekti sifatida jahon hamja- miyatiga kirish yo‘lini tutdi. Prezident I. Karimov «0‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li» kitobida «Yangilangan jamiyatning siyosiy va davlat tuzilishi insonga uning siyosiy, iqtisodiy va ijti- moiy turmush tarzini erkin tanlab olishini kafolatlashi kerak», - deb ko‘rsatgan edi. Ayni chog‘da siyosiy sohada bu «...Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati vakolatlarini ajra- tish asosida milliy davlatchilikni barpo etish, jamiyatning siyo- siy tizimini davlat idoralarining tuzilishini tubdan yaxshilash,
respublika hukumati hamda mahalliy hokimiyatning vakolatlari va vazifalarini aniq belgilab qo‘yish, adolatli va insonparvar qo- nunchilikni vujudga keltirishi mumkin», - deb ta’kidlagan edi. Ana shu yo‘l-yo‘riqlar va ko‘rsatmalar asosida mamlakatda keng miqyosli ishlar amalga oshirildi.
1990-yilning 18-fevralida 0‘zbekiston Oliy Kengashining navbatdagi yangi tarkibi saylandi. U o‘z faoliyatini boshlagan paytda sobiq sho‘ro tuzumining qonunlari amalda edi. Mustaqil 0‘zbekistonning mustaqil taraqqiyoti endi yangi tipdagi qonunchi- lik tizimini taqozo etar edi. Shuning uchun ham Oliy Kengash 0‘zbekiston mustaqilligini ta’minlashga qaratilgan yangi qonunchi- lik tizimini vujudga keltirish yo‘lidan bordi va uni qadam-baqadam shakllantira boshladi. 1990-1994-yillarda Oliy Kengash 200 ga ya- qin qonun, 500 dan ziyod qaror qabul qildi, mamlakatimiz tarixida birinchi marta mamlakat Prezidentini sayladi, Mustaqillik Deklara- tsiyasini qabul qildi, Oliy Kengashning 0‘zbekiston mustaqilligi ha- qidagi tarixiy qonunlami, xususan, Asosiy qonun - Konstitutsiyani qabul qilganligi ham yurtimiz tarixidagi ulkan hodisalar hisoblanadi.
Oliy Kengash shu va shu kabi boshqa qonun hujjatlari bilan mamlakatda siyosiy islohotlami yanada chuqurlashtirishning huqu- qiy asosini yaratib berdi.
Ijtimoiy taraqqiyot, mamlakatning o‘ziga xos rivojlanish yo‘lidan qat'iy borish, avvalo, 0‘zbekistonda Oliy davlat hokimiyat- larini tashkil etishning yangicha tamoyillarini ishlab chiqishni taqo- zo etardi. Ma’lumki, yangi Konstitutsiyaning V bo‘limi davlat hoki- miyatini tashkil qilish tamoyillarini o‘z ichiga oladi. Shu bo‘limning XVIII bobi 0‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini shakllantirishga bag‘ishlangan va uning 76-moddasida: «0‘zbekiston Respublikasi- ning Oliy Majlisi Oliy davlat vakillik organi bo‘lib, qonun chiqa- mvchi hokimiyatni amalga oshiradi», - deb mustahkamlandi.
0‘zbekistonda Konstitutsiya talablari asosida izchil ravishda si- yosiy isiohotlar amalga oshirilar ekan, 1993-yil 28-dekabrida bo‘lib o‘tgan mamlakat Oliy Kengashining XIV sessiyasida «0‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylovlar to‘g‘risida», 1994-yil 22- sentabrda bo‘lib o‘tgan XVI sessiyada «0‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi to‘g‘risida» qonun qabul qilindi. Bular demokratik ta- moyillarga asoslangan hokimiyat bo‘linishining eng xalqchil va za- monaviy shakllari hisoblanadi. Ayni paytda bu sohada tub islohotlar- ni amalga oshirish zamrati borligini ham ko‘rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
