Reja: O’zbek tili etimologik lug’atining yaratilishi

O‘zbek leksikografiyasi izohli lug‘atlar tuzish borasida ham muayyan yutuqlarni qo‘lga kiritdi. Ma’lumki, 1981 yili Moskvadagi “Russkiy yazik” nashriyotida Z.Magrufov tahriri ostida 60000 so‘zni ichiga olgan “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” ikki jild tarzida chop etilgan edi. O‘z vaqtida o‘zbek lug‘atshunosligining ulkan yutug‘i siftida baholangan ushbu lug‘at Mustaqillikdan keyingi mavjud talablarni qondirishda qo‘l kelmay qoldi. Zero, unda izohlangan so‘zlarning aksar qismi totalitar tuzum mafkurasi, ma’naviyati bilan bog‘liq edi. O‘zligini angab etgan, azaliy qadriyatlarini qayta tiklash yo‘ligi tushib olgan o‘zbek millati vakillari uchun istiqlol, ozodlik, erkinlak, vatanparvarlik, fidoylik g‘oyalarini tarannum etuvchi mutlaqo yangi tipdagi izohli lug‘at tuzish zarur edi. Ushbu jihatlardan kelib chiqqan holda O‘zR FA Til va adabiyot insituti lug‘atchilari sa’y harakati natijasida 5 jilddan iborat “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” joriy alifboda nashr qilindi. Lug‘atning lotin grafikasi asosidagi yangi o‘zbek alifbosidagi nusxasi nashr yuzini ko‘rish arafasida.

• O‘zbek leksikografiyasi izohli lug‘atlar tuzish borasida ham muayyan yutuqlarni qo‘lga kiritdi. Ma’lumki, 1981 yili Moskvadagi “Russkiy yazik” nashriyotida Z.Magrufov tahriri ostida 60000 so‘zni ichiga olgan “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” ikki jild tarzida chop etilgan edi. O‘z vaqtida o‘zbek lug‘atshunosligining ulkan yutug‘i siftida baholangan ushbu lug‘at Mustaqillikdan keyingi mavjud talablarni qondirishda qo‘l kelmay qoldi. Zero, unda izohlangan so‘zlarning aksar qismi totalitar tuzum mafkurasi, ma’naviyati bilan bog‘liq edi. O‘zligini angab etgan, azaliy qadriyatlarini qayta tiklash yo‘ligi tushib olgan o‘zbek millati vakillari uchun istiqlol, ozodlik, erkinlak, vatanparvarlik, fidoylik g‘oyalarini tarannum etuvchi mutlaqo yangi tipdagi izohli lug‘at tuzish zarur edi. Ushbu jihatlardan kelib chiqqan holda O‘zR FA Til va adabiyot insituti lug‘atchilari sa’y harakati natijasida 5 jilddan iborat “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” joriy alifboda nashr qilindi. Lug‘atning lotin grafikasi asosidagi yangi o‘zbek alifbosidagi nusxasi nashr yuzini ko‘rish arafasida.