Reja: Odam skeletining tuzilishi

---

Mavzu: Odam plastik anatomiyasini o`rganish.Tayanch organlari
sistemasi 
 
Reja:
1. Odam skeletining tuzilishi. 
2. Suyaklaming birikishi. 
 
Odam skeletining tuzilishi. 
Skelet bir qancha alohida suyaklar- ning 
kompleks yig‘indisi bo‘lib, organizmning qattiq negizini hosil qiladi. Odam 
skeleti 206 ta alohida suyaklardan (undan 170 tasi juft, 36 tasi toq) iborat. Bu 
suyaklar o‘zaro boylamlar, tog‘aylar va bo‘g‘imlararo birlashadi. Odam 
skeletining og‘irligi o‘rtacha 5—6 kg yoki gavda og'idigining 8—10 % ini tashkil 
etadi. Skelet tayanch, harakat va himoya vazifasini o‘taydi. Yumshoq to‘qima va 
organlar skeletning turli qismlariga yopishganligi tayanch funk- siyasini yuzaga 
chiqaradi. Harakat funksiyasi skeletning ayrim qismlaridan har xil richaglar hosil 
qiladi, suyaklarga yopishuvchi musqo’llar bu richaglami harakatga keltiradi. 
Gavdadagi suyaklar 
shakli va katta-kichikligi bilan bir-biridan farq qiladi: ular naysimon, yassi, kovak 
va sesamasimon suyaklarga bo‘linadi. Uzun suyaklar, odatda, qo‘l-oyoqlarda 
bo'ladi. Ularning tanasi va ikki uchi farqlanadi. Tanasi naychaga o‘xshash tuzilish 
va shaldga ega bo‘lib, har ikki uchi tomon kengayib boradi; nave ha ichida bo‘sh- 
liq boiib, bunda ilik yotadi. Shuning uchun bunday suyak uzun, naysimon suyak 
deb ataladi, Kengayib kelgan ikkala uchi bulut- simon tuzilishga ega bodsa, 
sirtida o'ziga zich taqalib turadigan suyaklar bilan birikish uchun xizmat qiluvchi 
bo‘g‘im may- donchalari bor. Naysimon uzun suyak son suyagidir. Ogdrlik qaysi 
joyga ko'proq tushadigan bodsa, o‘sha joyda kalta suyaklar bo'ladi (oyoq panjasi, 
umurtqa pog'onasida). Yassi yoki serbar suyaklar tana hajmini cheklab turadi va 
Ichki organlar saqlanib turadigan joy bo'lib xizmat qiladi (chanoq, kalla suyagi). 
Aralash suyaklaming ko‘pchilik qismi kalla suyagi tarkibida bodadi. Aralash 
suyaklar qatoriga qovurg‘alar ham kiradi. Suyaklar mustahkam bo‘ladi va katta 
qarshilikka bardosh beradi. Keksalarda suyaklar birmuncha mo‘rt bo‘lib, odam 
taxminan 25 yoshlarga borganda suyaklaming o‘sishi to‘xtaydi, chunki uning 
sharsimon boshchasi bilan tanasining orasida epifizar tog‘ayi mavjud, shu tog‘ay 
keyinchalik suyak to‘qimasi bilan almashinadi. Skelet suyaklarining yuzasida 
do‘mboqchalar, g‘adir-budur joylar mavjud. Musqo’llar shu joylarga kirib 
birikadi.