Reja: Nutq uslublariga ko’ra matnlarning o‘ziga xosligi. Muayyan uslubning leksik grammatik vositalari. Matn uslubini o'zgartirish yo’llari

3-
 
topshiriq: 
Biror gazetadan madaniyat yoki sport mavzusidagi xabarni o'qib, tili 
va uslubiy xususiyatlariga ko'ra boshqa nutq, uslublaridan farqlanishini tushuntiring. 
4-
 
topshiriq: 
Quyidagi matnlarni ifodali o'qing. Badiiy nutqni shakllantiruvchi 
leksik-grammatik vositalarni ko'chirib yozing. 
I.
Siyoxdon, azizim, qora ko'zligim, 
Qora tunlar aro yorigan ko’zgu. 
Sendagi u siyox — yo'q, siyox 
emas, 
Qalbimni qiynagan qip-qizil qonim.(G’.G'ulom) 

---

II.
Kuz kunlarining oyog'i va qish kunlarining boshi edi. Daraxtlardagi 
sariq, varglar to'kilib tugagan, yer yuzi o'zining qishki sariq kiyimini kiygan edi. To'rt 
tomonining o'ralganligi soyasida yaproqlarini to'kilishdan saqlab qolgan bu gilos 
yog'ochlari ham butun tungi qora sovuqqa chidolmay elning ozgina harakati bilan-da 
varglarini shirt-shirt uzib tashlamoqda edilar. Havo ochiq, bo'lib, quyosh tuzukkina 
ko'tarilgan, ammo uning ham bu kun uncha ta'siri yo’q bu kungi qora sovuq, quyosh 
kuchini-da kesgan edi.’ 
(A.Qodiriy “O'tkan kunlar”) 
5-
 
topshiriq: 
Matnni o'qing va uning asl uslubini aniqlang, uslubiy 
o'zgarishlarni ko'rsating. 
“... Notiq ryumkani olib o'rnidan turdi. Qoshlari chimirildi, rangi bir oz 
o'zgardi, avval ryumkaga, keyin uyining burchagiga qarab so'z boshladi: 
- O'rtoq rafiqam! Ijozat berasiz, xushchaqchaq hayotimizni sharaf bilan davom 
ettirib, oilaviy burchimizni namunali vajarib kelayotganingizga bir yil to'lgan 
kunda sizni bevosita tabrik qilishga! Xotin bu muqqadimani hazil gumon 
qilganligiuchun qiyqirib chapak chaldi. Notiq, yana ham jiddiyroq qiyofada davom 
etdi: 
- Bundan 365 kun muqaddam siz bilan biz hayotimizda qat'iy burilish 
yasab, zo'r sinovlar sharoitiga bevosita qadam qo'ydik. Ilgarigi vaqtda faqat erkak, 
endilikda esa ham erkak, ham xotin boshchilik qiladigan oila masalasi o'zingizga 
ma’lum bolganligi uchuh bunga keng ravishda to'xtab o'tirishni iozim ko'rmayman. 
...Siz bilan biz bir yillik oilaviy faoliyatim natijasida qanday yutuqlarga 
erishdik? Avvalo shuni ta'kidlab o'tish kerakki, biz u yoki bu masalada bo’ladigan 
prinsipial kelishimovchiliklarni chetdan kuch jalb qilmasdan o'z kuchimiz bilan, 
o'zaro keng muhokama qilish yo'li bilan bevosita vartaraf qiladigan bo’lib qoldik. 
Ikkinchidan, o'rtoq, rafiqam, oilamizni tashkiliy xo'jalik jixatidan misli ko'rilmagan 
darajada mustaxkamladik. Men bu borada faktlarga murojat qilib o'tirmayman, 
chunki o'rdenli onangiz o’zlarining har bir tarixiy kelishlarida bu narsani ayrim 
ravishda qayd qildilar.”