Reja: Normallashtirish bosqichlari

1NF

• Birinchi normal forma (1NF) – munosabatdagi har bir satr va har bir ustunning kesishishida faqatgina bitta, yagona qiymat bo’lishi mumkin. 1NF oddiy va murakkab atributlar tushunchasi bilan bog’liq. Oddiy atribut bu qiymatlari bo’linmaydigan xususiyatdir. Murakkab atribut bitta yoki bir nechta domenlarning qiymatlarini birlashtirish natijasida hosil bo’lgan qiymatdan iborat bo’ladi. 1NF bu oddiy munosabatdir.

• 17.06.21

1NF dagi munosabatlarning xossalari:

• 1NF dagi munosabatlarning xossalari:
• munosabatda bir xildagi kortejlar bo’lmaydi;
• kortejlar tartiblanmagan;
• atributlar tartiblanmagan va turli xilda nomlangan;
• barcha atributlarning qiymatlari bo’linmas.
• Munosabatning hamma atributlari oddiy bo’lsa, 1NF ga keltirilgan deyiladi, ya’ni atributning qiymatlari to’plam yoki takrorlanuvchi guruh bo’lmagan holat. Jadvallarni 1NF ga keltirish uchun murakkab atributlarni sodda atributlarga ajratish kerak.

• 17.06.21

Shaxsiy nomer	Predmet nomi	Soatlar soni	Familiya	Mansabi	Maoshi	Kafedra	Tel
201	EHM	36	Ergashev	Dots.	5000000	ATS	4-89
201	SHK	72	Ergashev	Dots.	5000000	ATS	4-89
202	MBBT	48	Komilov	Dots.	5000000	ATS	4-89
301	MBBT	48	Aliyev	Prof.	9000000	ATS	5-19
401	Fizika	52	G’aniyev	Ass.	2000000	TT	4-12
401	Optika	20	Qodirov	Ass.	2000000	TT	4-12

• 17.06.21

• Ikkinchi normal forma(2NF) – agar munosabat 1NF ga keltirilgan va har bir kalit bo’lmagan atribut tarkibli birlamchi kalitga to’liq funksional bog’liq bo’lgan holatda bo’lsa.
• 2NF tarkibli kalitlarga ega bo’lgan munosabatlarga (ikkita va undan ortiq atributlardan iborat) qo’llaniladi va funksional bog’liqlilik tushunchasi bilan aloqador. 2NF da noyob kalitning qismiga bog’liq bo’lgan atributlar yo’qotiladi. Noyob kalitning ushbu qismi alohida ma’noni aniqlaydi.

• 2NF

• TA’MINOTCHI RAQAMI

• TA’MINOTCHI
• ISMI

• TA’MINOTCHI
• MA’LUMOTLARI

• MAHSULOT RAQAMI

• TA’MINOTCHI RAQAMI

• NARX

2NF ning shartlarini bajarilmasligi bir qator noqulayliklarga olib keladi.

• 2NF ning shartlarini bajarilmasligi bir qator noqulayliklarga olib keladi.
• ta’minotchi qaysidir mahsulotni yetkazib bermasa, qo’shimcha ma’lumotlarni TA’MINOTCHI _MA’LUMOTLARI atributiga qo’shib bo’lmaydi. Agarda u hech qanday mahsulot yetkazib bermasakalit bo’lmaydi;
• agarda ta’minotchi mahsulot yetkazishni vaqtinchalik to’xtatgan bo’lsa, u holda kortejni yo’q qilish natijasida ta’minotchining ushbu qiymatga tegishli hamma ma’lumotlar yo’q bo’ladi. Odatda ularni saqlash kerak.

Uchinchi normal forma (3NF) – agarda munosabat 2NF ga keltirilgan va birlamchi kalit bo’lmagan har bir atribut, birlamchi kalitga nisbatan tranzitiv aloqaga ega bo’lmagan holatda bo’lsa.

• Uchinchi normal forma (3NF) – agarda munosabat 2NF ga keltirilgan va birlamchi kalit bo’lmagan har bir atribut, birlamchi kalitga nisbatan tranzitiv aloqaga ega bo’lmagan holatda bo’lsa.
• A,V,S atributlar R munosabatga tegishli bo’lsin, ya’ni S V ga yoki V A ga bog’liq bo’lmasin. U holda, S A ga tranzitiv bog’liq deyiladi va A->->S tarzda ko’rsatiladi.
• 3NF da noyob kalitlar tarkibida bo’lmagan atributlarga bog’liq bo’lgan atributlar yo’qotiladi, ya’ni munosabat 2 ta munosabatlarga ajratiladi.
• (A va V, V va S)

• 17.06.21

• 3NF

• 17.06.21

• A

• B

• C

• B

• A

• B

• C

• 17.06.21

• Raqam

• Nomi

• Maosh

• Loyiha

• Tugash sana

• 3NF bu yerda 2NF ga keltiriladi, XIZMATCHI (raqami, nomi, maoshi, loyiha); LOYIHA (loyiha, tugash sanasi)

3NF ga keltirish bosqichlari quiydagicha:

• 3NF ga keltirish bosqichlari quiydagicha:
• Ma’lumotlarni ixtiyoriy tuzilishidan oddiy strukturali 2 o’lchamli jadvallarga o’tish va 1NF ni hosil qilish;
• Kalit atributlari bilan barcha atributlar orasidagi mumkin bo’lgan to’liqmas funksional bog’lanishlarni yo’qotish va 2NF ni hosil qilish;
• Mumkin bo’lmagan kalit atributlari va asosiy bo’lmagan atributlar orasidagi tranzitiv funksional bog’lanishlarni yo’qotish va 3NF ni hosil qilish.