Reja Molekulalardagi elektron o’tishlar spektroskopiyasi 2

Ikki atomli molekulalarning tebranma-aylanma spektri
Ikki atomli molekula ikkita yadro va ma’lum sondagi elektronlardan tashkil topgan sistema bo‘lib, elektronlar ham yadro bilan ham o‘zaro ta’sirlashadi va natijada molekulaning elektron holatining xossasini aniqlaydi. Molekulaning elektron holatini xarakterlashning ikki usuli bor.Birinchisi molekulani butunligicha qarash mumkin va ikkinchisi molekuladagi alohida elektronlarning xossasidan foydalanib, molekulaning elektron konfiguratsiyasini, elektron bulutini qarash mumkin.Ma’lumki, atom spektroskopiyada asosan ikkinchi usul muhim rol o‘ynaydi Ikki atomli molekulalarning simmetriyasi chiziqli bo‘ladi. Shuning uchun ikki atomli molekulada yig‘indi orbital moment L ma’noga ega emas, balki orbital momentning molekula o‘qidagi proyeksiyasi L aniq fizik ma’noga ega bo‘ladi.Molekulaning holatini L kvant sonining qiymatiga qarab klassifikatsiyalash mumkin. Atomlarda orbital moment L=0,1,2,3,4,…qiymatlari S, P, D, F, … lar bilan ifodalanganidek, molekulada ham L = 0,1,2,3,4,… qiymatlari å, P, D, F,… lar bilan ifodalanadi.Bog‘lanish o‘qi bo‘yicha orbital momenti nolga teng bo‘lgan molekula å holatda bo‘ladi. Molekulaning har bir elektron holati molekuladagi elektronlarning yig‘indi spini bilan xarakterlanadi. Molekulada ham atomlardagidek multipletlik, ya’ni tashqi maydon ta’sirida ajrashi mumkin bo‘lgan sathlar χ=2S+1 ga teng
Ikki atomli molekulalarda elektron holatlar
Elektron o‘tishlar yadroning harakatiga nisbatan juda tez bo‘ladi.Shuning uchun elektron o‘tishlar bo‘lgan paytda yadrolarning vaziyati, ya’ni ular orasidagi masofa o‘zgarib ulgurmaydi. Bunday shart kombinatsiyalanuvchi elektron sathlar potensial egrilarining burilish nuqtalari uchun bajariladi. Bu nuqtalarda yadrolar holatining tezligi nolga teng bo‘ladi
Q o‘shni elektron holatlardagi tebranish sathlar orasidagi o‘tishlar. Delandrning a) ko‘ndalang, b) bo‘ylama seriyasi hosil bo‘lish sxemasi.
Yuqori elektron holatning υ' tebranma sathlardan nurlanganda yoki asosiy elektron holatning yuqoriroq tebranma sathidan yutilganda odatda har bir υ' yoki υ'' ikkita υ''=υ''1
va υ''=υ'‘2 tebranma sathlarga o‘tish bo‘ladi: υ'= υ'1, υ'=υ'2
Turli elektron holatdagi tebranma holatlar o‘rtasidagi a) nurlanish, b) yutilish jarayonlari