Reja: Mobil internet texnalogiyalari. Elektiron pochta xizma. Pochta serverlari va mijozlar, Qayd yozuvlari va elektiron pochta manzillari

Elektron pochta – kompyuter tarmoqlari bo‘ylab elektron xatlar bilan almashish (qabul qilish va yuborish) imkonini beruvchi texnologiyadir. Elektron pochta tuzilishi va ishlash prinsipi jihati tomonidan oddiy (qog‘ozli) pochta tizimiga o‘xshab ketadi. Undagi terminlar (xat, konvert, banderol («посылка»), pochta quti, etkazib berish), unga xos bo‘lgan jihatlar – qulayliklar, xabarlarni jo‘natishdagi kechikishlar, yetarli darajadagi ishonchlilik va shu bilan birga etkazib berishning kafolatlanmasligi kabi xususiyatlar elektron pochtaga ham xos.

Elektron pochtaning afzalliklari: Manzillar nomining eslab qolishga qulayligi (misol uchun: [e-mail]); matndan tashqari istalgan formatdagi fayllarni jo‘natish imkoniyati; xabarlarning yetarli darajada tez va ishonchli yetkazib berilishi; foydalanishning osonligi va hokazo. Elektron pochtaning kamchiliklari: Spam (reklama va viruslarning ommaviy ravishda tarqatilishi); xabar ba’zan bir necha kungacha kechikib yetkazib berilishi ehtimoli; xabar hajmining chegaralanganligi, pochta qutisiga begona odam kirib olsa, undan g‘arazli maqsadlarda foydalish imkoniyati va hokazolar.

Hozirgi kunda kompyuterda ozmi-ko‘pmi ishlay oladigan har qanday odam o‘ziga bepul elektron pochta qutisi ochib olib, undan bemalol foydalanishi mumkin. Buning uchun elektron pochta xizmatini taqdim etuvchi portallarning birida ro‘yxatdan o‘tish kifoya. Ro‘yxatdan o‘tgach, internet tarmog‘iga ulangan har qanday kompyuter orqali elektron pochta istagancha foydalanish mumkin. Bunday portallar juda ko‘p. Ularning eng mashhurlari quyidagilar: http://mail.google.com http://mail.yahoo.com http://www.mail.ru http://mail.yandex.ru http://mail.rambler.ru

Pochta serveri nima va u qanday ishlaydi Tasavvur qiling, sizning do'stingiz boshqa shaharda yashaydi va siz uni yangi yil bilan tabriklashni xohlaysiz. Siz pochta kartasini sotib olasiz, imzo qo'yasiz, do'stingizning pochta manzili ko'rsatilgan konvertga qo'yasiz va konvertni pochta bo'limiga olib borasiz. Pochta konvertini qabul qiladi va ko'rsatilgan manzilga yuboradi. Do'stingiz konvertni oladi, ochadi, postkartani ko'radi va xursand bo'ladi. Bizning bayram haqidagi hikoyamizda konvertning rolini pochta mijozi asosiy rolda (siz pochta bilan ishlaydigan dastur) o'ynadi. Konvertlar singari, turli xil pochta mijozlari mavjud: Microsoft Outlook, Thunderbird, Mailbird, TouchMail, The Bat! va hokazo. Bir qarashda pochtaning epizodik, ammo aslida muhim roli pochta serveriga to'g'ri keldi. Server, pochta bo'limi singari, biz yuborgan va olgan barcha xatlarni qayta ishlaydi. Mana ba'zi mashhur pochta serverlari: Gmail (Google pochtasi), Yandex, Mail.ru. Pochta serveri - bu xabarlarni bitta kompyuterdan boshqasiga uzatuvchi dastur. Xatlarni yuborish va qabul qilish uchun serverlar ma'lum protokollardan foydalaniladi: Simple Mail Transfer Protocol (SMTP). Pochta serveriga xat yuboradi. Post Office Protocol 3 (POP3). Pochta serveridan xatni qabul qiladi va qabul qiluvchiga yuboradi. Internet Message Access Protocol (IMAP). POP3 singari, u pochta serveridan xabar chiqaradi. Ushbu protokol yanada zamonaviy va qulayroq. Asosiy farq shundaki, IMAP to'g'ridan-to'g'ri serverda pochta bilan ishlaydi, POP3 esa serverdan kelgan xabarlarni yuklab oladi va ularni papkada joyda saqlaydi. Bir foydalanuvchidan boshqasiga xabar yuborish shunday ko'rinadi (diagramma soddalashtirilgan, ammo bu jarayonni tasavvur qilish imkonini beradi):