Reja: Mavzu: Chilangarlik tiskisi turlari, tzulishi

Tunukani bukish
Chilangarlik faoliyati namunalari
Ombur yordamida burchak hosil qilish va to‘g‘ri bukish.
Qo‘l qaychi bilan yupqa list materialni qirqish.
Simlarni to‘g‘rilash usullari.
a– Bolg‘ada to‘g‘rilash; b– omburda to‘g‘rilash;
d– sterjenda to‘g‘rilash.
O‘quv ustaxonasidagi minbar, dastgoh va sinf doskasidan iborat o‘qituvchi ish o‘rnini chiqish yo‘lagi yaqinida joylashtirish maqsadga muvofiq. Sinf doskasi va o‘qituvchi ish o‘rni har bir ish o‘rnidan yaxshi ko‘rinib turishi kerak.
Chilangarlik dastgohlari orasidagi masofa 80 sm, qatorlar orasidagi masofa (ustaxona bo‘ylab o‘tgan yo‘lak) 100 sm dan kichik bo‘lmasligi lozim. Stanok va dastgoh o‘rtasidagi masofa 90 smdan kichik bo‘lmasligi zarur. Ko‘p o‘rinli chilangarlik dastgohlarida oxirgi dastgoh devordan kamida 70 sm masofada o‘rnatiladi.
Mexanik uskunalar o‘qituvchi ish o‘rni yaqinida o‘rnatilishi kerak. Tokarlik va frezerlik stanoklari ustaxona derazasi yaqinida, devordan 40-50 sm masofada o‘rnatiladi.
Chilangarlik ustaxonasi tuzilishi va tartib-qoidalari
Metallga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi:
1 – kitob va qo‘llanmalar uchun shkaf;
2 – sinf doskasi;
3 – o‘qituvchining ish o‘rni; 4 – stullar; 5 – chilangarlik dastgohlari; 6 – charxlash dastgohi; 7 – chilangarlik stanogi; 8 – parmalash stanogi; 9 – maxsus kiyimlar uchun shkaf;
10 – asbob va materiallar uchun shkaf;
11 – chiqindilar uchun idish; 12 – qo‘l yuvish moslamasi.
Charxlash stanogi boshqalaridan imkon darajasida uzoqda o‘rnatiladi. Sirkulyar arra va figuli stanok yordamchi xonada, old qismi va yonlaridan 2 m dan kam bo‘lmagan joy ishlov beriladigan material harakatlanishi uchun qoldiriladi. Yordamchi xona mavjud bo‘lmagan holda stanoklar qayd etilgan talablar saqlangan holda ustaxonaning o‘zida o‘rnatiladi.
Ishni boshlashdan avval asbоb va zagоtоvka (yarim tayyor mahsulot, xomashyolar)ni dastgоh ustiga ulardan fоydalanishga qulay hоlda jоylashtirish lоzim. O‘ng qo‘l bilan ushlanadigan asbоblar o‘ng tоmоnda va chap qo‘l bilan ushlanadigan asbоblar chap tоmоnda turishi kеrak. Agar ish o‘rni to‘g‘ri tashkil etilsa, vaqt tеjaladi, mеhnat unumdоrligi va sifati оrtadi.