Reja: Ma'muriy jarayon tushunchasi va uning xususiyatlari

Ma'muriy-protsessual munosabatlar – jamiyatda vujudga keladigan huquqiy munosabatlarning bir ko`rinishi bo`lib, huquqiy normalarda nazarda tutilgan aniq subyektlar o`rtasidagi yuridik aloqalarni anglatadi.

Ma'muriy-protsessual munosabatlar – unda ishtirok etuvchi subyektlarning belgilangan xulq-atvorda bo`lishini nazarda tutadi.

Ma'muriy-protsessual munosabatlar – hamma vaqt ma'muriy-protsessual normalar asosida vujudga keladi. Albatta, huquqiy normaning mavjud bo`lishi, huquqiy munosabatni vujudga kelishiga yetarli emas. Huquqiy munosabatning vujudga kelishi uchun huquq subyekti (huquq layoqati va muomala layoqati) va yuridik faktlarning (harakat, harakatsizlik, hodisa) mavjud bo`lishi ham talab qilinadi.

Ma'muriy-protsessual munosabatlarni amalga oshirish barcha huquqiy munosabatlar singari, davlatning ta'sir choralari bilan ta'minlanadi. Ular turli-tuman bo`lib, faqatgina majburlov choralari bilan chegaralanmaydi. Ijro hokimiyati organlari faoliyatida vujudga keladigan aksariyat ma'muriy-protsessual munosabatlarni amalga oshirishda davlatning majburlov choralarini qo`llash zaruriyati mavjud emas.

Yuqorida ko`rsatib o`tilgan ma'muriy-protsessual munosabatlarning o`ziga xos xususiyatlari, ularni huquqiy munosabatlarning bir ko`rinishi sifatida ifodalashga imkon beradi. Lekin bu xususiyatlar ma'muriy-protsessual munosabatlarning mazmunini to`liq yoritib bera olmaydi. Shu sababli, asosiy e'tiborni, uning alohida xususiyatlarining qisqacha tavsifiga qaratish lozim. Jumladan:

birinchidan, ma'muriy-protsessual munosabatlar – davlat boshqaruvi sohasida ijro hokimiyati organlarining vakolatlarini amalga oshirish jarayonida vujudga keladi hamda moddiy normalar singari, aniq ifodalangan boshqaruv xususiyatiga egadir;

ikkinchidan, bu munosabatlar – protsessual huquqiy munosabatlardir. Agar, ma'muriy-protsessual munosabatlarning birinchi xususiyati ularni moddiy normalarga yaqinlashtirsa, ikkinchi xususiyati bu ikkala norma o`rtasidagi aniq chegarani belgilab beradi.

Demak, ma'muriy protsessual munosabatlar – bu ma'muriy huquq normalari bilan tartibga solinadigan, ijro hokimiyati organlarining o`z vakolatlarini amalga oshirish jarayonida yakka tartibdagi va aniq ishlarni hal etish bo`yicha vujudga keladigan huquqiy munosabatlardir.

Ma'muriy-protsessual munosabatlar bir necha asoslarga qarab turli guruhlarga ajratilishi mumkin.

Ma'muriy-protsessual munosabatlar - aniq subyektlar va boshqa ma'muriy jarayon ishtirokchilari o`rtasida huquqiy aloqalarning vujudga kelishida ifodalanadi.

1 Lukyanova YE.G. Teoriya protsessualnogo prava. M., NORMA, 2003. 41-42-b.lar.

2 Sorokin V.D. Administrativno-protsessualnoye pravo: Uchebnik. – SPb.: Izdatelstvo “Yuridicheskiy sentr Press”, 2004. 177-186-b.lar

3 Ojegov S.I., Shvedova N.YU. Tolkoviy slovar russkogo yazika. M., 1995. 616-b.

4 Nohuquqiy ishlar deganda - davlat organlarining o`z vazifa va funksiyalarini amalga oshirish vaqtida qo`llaydigan va huquq normalariga asoslangan, lekin huquqiy oqibatlarni keltirib chiqarmaydigan harakatlarni tushunish lozim.

5 Qarang: E.T.Hojiyev, F.R.Samig`jonov. Ma'muriy qonunchilik tizimi. O`quv qo`llanma. T., 2005, 12-13-b.lar

6 Panova I.V. Administrativno-protsessualnaya deyatelnost v Rossiyskoy Federatsii. Saratov, 2001. 76-80-b.lar;

7 Baxrax D.N., Rossinskiy B.V., Starilov YU.N. Administrativnoye pravo: Uchebnik dlya vuzov. – M.: Norma, 2004. 549-552-b.lar

8 Sorokin V.D. Administrativno-protsessualnoye pravo: Uchebnik. – SPb.: Izdatelstvo “Yuridicheskiy sentr Press”, 2004. 74-110-b.lar

9 O`sha joyda.

10 Studenikin S.S. Sistema gosudarstvennogo upravleniya i vopros o predmete administrativnogo prava // Voprosi administrativnogo prava. 1949. 44-b.; Salisheva N.G. Grajdanin i administrativnaya yurisdiksiya. M., Nauka, 1970. 18-b.; Xangeldiyev B.B. O sistematizatsii administrativnogo zakonodatelstva // Sbornik nauchnix trudov. Vip. 2. Sverdlovsk, 1964. 90-b.

11 Baxrax D.N., Rossinskiy B.V., Starilov YU.N. Administrativnoye pravo: Uchebnik dlya vuzov. – M.: Norma, 2004. 551-b.