Reja: Maktabgacha yoshdagi bolalarni xar tomonlama rivojlantirishda tasviriy faoliyatning axamiyati. Tasviriy faoliyat estetik tarbiyaning zaruriy vositasi sifatida. Bolalarni xar tomonlama rivojlantirishda tasviriy faoliyatning axamiyati

Maktabgacha yoshdagi bolalarni rasm chizishga o'rgatish.

Reja:

1.Predmetli rasm.

2.Mazmunli rasm.

3.Dckorativ rasm.

4.MTMning turli yosh guruxlarida rasm chizishga o'rgatish metodlari.

Tayanch iboralar: kompozitsion uquv, texnik ko’nikma, ritmik joyashgan predmet, ko’mir bilan chizish, proporsional joylasuv, spektr ranglar, texnik ko’nikmalar, analitik fikrlash qobiliyati

Rasm chizish — predmet va hodisalarni grafika-rassomlik usulida
tasvirlash bo‘lib, uning asosi kolorit, shakl va kompozitsiyadir. Predmetni kuzatar ekanlar, bolalar rasmda uning xarakterli xususiyatlarini ifodalaydilar; badiiy obraz yaratar ekanlar, mazmunni aks ettirishni o‘rganadilar; rasm chizish texnikasining boshlang‘ich malakalarini asta-sekin egallab, naqshning ba’zi elementlarini o‘zlashtiradilar.

Rasm chizish bolalarni tasviriy faoliyatga o‘rgatishda asosiy o‘rin egallaydi va uchta turni o‘z ichiga oladi:

Alohida predmetlarni chizish.

Mazmunli rasm chizish.

Dekorativ rasm chizish.

Tasviriy faoliyatga o‘rgatishning asosiy vazifasi — tevarak-atrofdagi borliqni tasavvur qilishda bolalarga yordam berish. Ularda kuzatuvchanlikni rivojlantirmoq, estetik go‘zallik hissini tarbiyalamoq hamda tasvirlab berish usullarini o‘rgatmoqdir. Shu bilan birga, tasviriy faoliyatning eng asosiy vazifasi — ma’lum bir yosh uchun mos tasviriy materiallar bilan bolalarda turli xil predmetlarning turli timsollarini yaratish kabi ijodiy faoliyatini shakllantirish amalga oshiriladi.

Alohida predmetlarning rasmini chizish

Psixologlarning qilgan tadqiqotlariga ko‘ra, bitta predmetni boshqa predmetlar orasidan ajratib olish uchun bolaga shu predmetni idrok qilishga, predmetning shaklini bilishga yordam berar ekan. Shakllarning tasviriy jarayonidagi xatoliklar faqatgina bolaning noto‘g‘ri tushunchalari va ko'nikmalarning yetarli emasligi emas, balki predmetni to ‘g‘ri idrok etishni bilmasligi bilan tushuntiriladi. Bolaning tasvirlay olish qobiliyati hali yaxshi rivojlanmagani uchun uning oldida fikr yuritib, tasvirlash kabi qiyinchiliklar ham turadi. Rasmda shakl to‘g‘ri kontur bilan chegaralab chiqilgan, lekin shu bilan birga, ishning 1 –bosqichlari  chiziqlarni to ‘g‘ri, aniq chizish va konturlarning (aniqlash) tasviri, rasmda ishlash jarayonining vazifasi bo‘lib hisoblanmaydi. Agar umumiy shakl topilmagan bo‘lsa, konturni to‘g‘ri chiziq bilan chizib bo‘lmaydi, chunki u har doim o ‘zgaruvchan, shunga qarab uni chizish ham o‘zgaradi, ya’ni natijasi, rasmning oxiri, yo‘nalishi ham o‘zgaruvchandir.

Rassom predmetni tasvirlayotganda avval asosiy shaklning belgilarini qog‘ozda belgilab oladi. Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolaga, ayniqsa, 3—4 yoshli bolaga tasvirlashning bunday usuli juda qiyin, chunki u predmetni butunligicha tasavvur qilaolmaydi. Unga predmetni asta-sekinlik bilan bir tomonga chizish osonroq. Tasvirlashning bu usuli bolaning ishini osonlashtiradi. Oldin bitta bo‘lagini tanlab, naturadagi keyingi bo‘lagini eslab yoki ko‘rib, shu bo‘lagini bo’laklarga bo’lib , rasm chizishni davom ettiradi. Asta-sekinlik bilan bolalarga rasmning umumiy belgilarini qog‘ozga tushirib chizishni o‘rgatish zarur, chunki rasmni boiaklarga ajratib chizishning o‘ziga xos qiyinchiligi bor. Bunda kerakli shaklning asosiy bo’laklari va ikkinchi darajali bo’laklarning o'zaro joylashishlari va fazodagi o‘rinlarini aniq proporsional holatda chizish, aniqlash qiyin bo’ladi. Hamma yosh guruhlar uchun rasm chizish faoliyatiga o‘rgatishning asosiy umumiy vazifalari quyidagilar:

1. Predmetning shakli va tuzilishini tasvirlashga, ularning qismlarini o‘zaro proporsiyalashni ko‘rsatib berishga, harakat natijasida ulardagi o'zgartishlarga o’rgatish.

2. Tasvirini obrazli, yorqin qiladigan ba’zi bir xarakterli detallarni tasvirlashga o‘rgatish.
3.Predmetning rangini, uning mazmuni va obraz xarakterini
o‘zaro birlashtirib berishga o‘rgatish.

4.Bo‘yoq, rangli qalam va boshqa materiallar bilan chizishda texnik ko‘nikmalarni rivojlantirish.