Режа: Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш тизими

3. Метрологик текширув ва назорат.
Ўлчашлар бирлилигига эришишнинг асосий механизми бўлиб метрологик текширув ва назорат ҳисобланади. Давлат метрологик текшируви ва назорати давлат метрология хизмати органлари томонидан метрология нормалари ва қоидаларига риоя этилишини текшириш мақсадида амалга оширилади. (12-модда).
Давлат метрологик текшируви ва назорати метрология соҳадаги қонун ҳужжатлари талабларига мувофиқ амалга оширилади. Давлат метрологик текшируви ва назорати асоси
“Метрология тўғрисида” қонуни ва ЎЗ РСТ 8.002 стандарти билан регламентланган. Ушбу ҳужжатлар билан Давлат метрологик текшируви ва назоратининг объектлари, тури ва кўриниши ўрнатилган метрологик текшируви ва назоратининг объектлари (13-модда) ҳисобланади. Қуйидагилар давлат метрология текшируви ва назоратининг объектлари (13-модда) ҳисобланади:

• 
  эталонлар;
  
• 
  ўлчов воситалари;
  
• 
  моддалар ва материаллар таркиби ҳамда хоссаларининг стандарт намуналари;
  
• 
  ахборот- ўлчов тизимлари;
  
• 
  ўлчовларни бажариш услубиётлари;
  
• 
  метрология нормалари ва қоидаларида назарда тутилган ўзга объектлар.
  

Давлат метрология текшируви ва назорати татбиқ этиладиган доиралар. (14-модда)
Давлат метрология текшируви ва назорати:

• 
  соғлиқни саклаш, ветеринария, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш;
  
• 
  моддий бойликларни ва энергетика ресурсларини ҳисобга олиш;
  
• 
  савдо-тижорат, божхона, почта ва солиқ операцияларини ўтказиш, телекоммуникация хизматларини кўрсатиш;
  
• 
  захарли, енгил алангаланувчан. портловчи ва радиоактив моддаларни сақлаш, ташиш ҳамда йўқ қилиб ташлаш;
  
• 
  давлат мудофаасини таъминлаш;
  
• 
  меҳнат хавфсизлигини ва транспорт харакати хавфсизлигини таъминлаш;
  
• 
  сертификатланадиган маҳсулотнинг хавфсизлиги ва сифатини аниқлаш;
  
• 
  геодезик ва гидрометеорологик ишлар;
  
• 
  ўлчов воситаларини давлат синовидан, текширувдан, калибрлашдан, таъмирлаш ва метрологик аттестациядан ўтказиш;
  
• 
  фойдали қазилмаларни қазиб олиш;
  
• 
  миллий ва халқаро спорт рекордларини рўйхатга олишга нисбатан татбиқ этилади.
  

Ўзбекистон Республикасининг норматив ҳужжатларига биноан давлат метрология текшируви ва назорати фаолиятнинг ўзга доираларига нисбатан ҳам татбиқ этилиши мумкин.
Давлат метрология текшируви ва назорати турлари. (15-модда.)
Давлат метрология текшируви қуйидаги тарзда амалга оширилади:

• 
  ўлчов воситаларининг турларини синаш ва тасдиқлаш;
  
• 
  ўлчов воситаларини ҳамда ўлчовларнинг бажарилиш услубиётларини метрологик аттестация қилиш;
  
• 
  ўлчов воситаларини, шу жумладан эталонларни текширувдан ўтказиш, калибрлаш;
  
• 
  ўлчов воситаларини ҳамда ўлчовларнинг бажарилиш услубиётларини синаш.
  
• 
  текширувдан ўтказиш, метрологик аттестация қилиш. ўлчов воситаларини ва метрология
  
• 
  фаолиятнинг бошқа муайян турларини калибрлаш ҳуқуқига эга бўлиши учун метрология хизматлари, марказлари, лабораторияларини аккредитация қилиш;
  
• 
  юридик ва жисмоний шахсларнинг ўлчов воситаларини тайерлаш, реализация қилиш,
  
• 
  уларнинг ижараси билан шуғулланишга доир фаолияти лицензияланаётганда мазкур шахсларнинг белгиланган метрология нормалари ва қоидаларига риоя этишларини баҳолаш ҳамда тасдиқлаш;
  
• 
  ўлчовларнинг бажарилиш сифатини ва метрология фаолиятининг бошқа турларини баҳолаш.