Reja: Kirish Xalqaro auditorlik tashkilotlari va faoliyati. Mustaqil auditorlarning jahon miqyosidagi tashkilotlari. Xalqaro auditorlik kompaniyalari va ularning faoliyat yo’nalishlari. Rossiya Federatsiyasi

operatsion audit –boshqaruv masalalari bo’yicha korxonaning turli tarkibiy bo’linmalariga maslahat berish kabi faoliyat (masalan, marketing ishlarini baholash, korxona tarkibiy tuzilmasini baholash va sh. k.);
muvofiqlik auditi – ushbu korxona bo’linmalari faoliyati, uning ma’muriyati va zarur bo’lganda yuqori organlar tomonidan belgilangan yoki qonun hujjatlarida ko’rsatilgan qoidalarga muvofiqligini tekshirishdan iborat. Masalan, tuzilgan shartnomalarni yuridik talablar nuqtai nazaridan tekshirish va baholash, risklarni kamaytirish va h.k.
AQShda ichki auditorlarning professional tashkilotlari 1941 yilda tashkil topgan bo’lib, Ichki auditorlar instituti – IAI (IIA – Institute of Internal Auditors) deb nomlangan. U hech qancha vaqt o’tmasdan «Taraqqiyotga hamkorlik orqali erishiladi» degan shior bilan chiqqan. O’tgan asrning 70-yillarida institut o’zining xalqaro markazini Florida shtatiga ko’chirgan. Ushbu institut faoliyati quyidagilar negizida qurilgan:

Ichki auditorlarning bunday birlashishi ularning tarqoq kuchlarini o’z manfaatlarini himoya qilish maqsadida birlashtirish hamda malaka mahoratini yanada rivojlantirish va faoliyat samaradorligini oshirish zarurligidan kelib chiqqan. Institut ichki aditorlar faoliyatini muvofiqlashtiradi va tartibga solib turadi, umumta’lim faoliyatini ta’minlaydi va mazkur professional amaliyot me’yorlarini ishlab chiqadi. U o’z funktsiyalarini va ichki auditorlar xizmatlarini doimiy ravishda kengaytirib kelmoqda.

Institut ichki auditorlarning professional olamida yuqori obro’ga ega. Uning dunyo bo’yicha 100 dan ortiq mamlakatlarda ishlaydigan a’zolari bor. Institutning AQShdagi bo’limlaridan tashqari Avstraliya, XXR, Hindiston, Isroil, Yaponiya, Malayziya, Yangi Zelandiya, Janubiy Afrika Respublikasi, Angliya va Shimoliy Irlandiya kabi mamlakatlarda milliy institutlari mavjud.¹⁶
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. O'zbekiston Respublikasining «Auditorlik faoliyati to'g'risida»gi Qonuni (yangi tahriri) 2000 y. 26 may. //Soliqlar va bojxona xabarlari, 2000 yil 13 iyun.
2. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 22 sentyabrdagi «Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshirishlarning ahamiyatini oshirish to'g'risida»gi 365-sonli qarori.-T.: «Xalq so'zi», 2000 y, 26 sentyabr.
3. Karimov I.A. Bank tizimi, pul muomalasi, kredit, investitsiya va moliyaviy barqarorlik to'g'risida. - T.: O'zbekiston, 2005.
4. Karimov I.A. O'zbekiston buyuk kelajak sari. –T.: O'zbekiston, 1998.
5. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning 2005 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2006 yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi. «Xalq so'zi» gazetasi № 29 2006 yil 11 fevral.
6. O'zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Auditorlik faoliyatining milliy standartlari» 1998-2005 yillar.
7. Андреев В.Д. Практический аудит. М.: Экономика, 1995.
8. Аренс А., Лоббек Д.Ж. Аудит. Пер. с англ. под. ред. проф. Я.В. Соколова, -
М.: Финансы и статистика, 1995.
9. Барышников Н.П. Организация и методика проведение общего аудита. Москва - 1998.
10.Белоцерковский В.И. Бухгалтерский учет и аудит в коммерческом банке.
Учебное пособие. - М.:»Экономика», 2005.
11.Грачева М.Е. Международные стандарты аудита (МСА): Учебное пособие. -М.: Издательство ПРИОР, 2005.
12.Дўсмуратов Р.Д. Аудит асослари.-Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси.
2003.
13.www. gaap.ru (Xalqaro buxgalteriya standartlari).
14.www. wikipedia.org.
15.www.iaps.org (Xalqaro audit amaliyoti standartlari).

1^ www. wikipedia.org.

2^ www. gaap.ru (Xalqaro buxgalteriya standartlari).

3^ Белоцерковский В.И. Бухгалтерский учет и аудит в коммерческом банке.
Учебное пособие. - М.:»Экономика», 2005.

4^ www. wikipedia.org.

5^ O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 22 sentyabrdagi «Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshirishlarning ahamiyatini oshirish to'g'risida»gi 365-sonli qarori.-T.: «Xalq so'zi», 2000 y, 26 sentyabr.

6^ Karimov I.A. Bank tizimi, pul muomalasi, kredit, investitsiya va moliyaviy barqarorlik to'g'risida. - T.: O'zbekiston, 2005.

7^ Karimov I.A. O'zbekiston buyuk kelajak sari. –T.: O'zbekiston, 1998.

8^ . O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning 2005 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2006 yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi. «Xalq so'zi» gazetasi № 29 2006 yil 11 fevral.

9^ Андреев В.Д. Практический аудит. М.: Экономика, 1995.

10^ O'zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Auditorlik faoliyatining milliy standartlari» 1998-2005 yillar.

11^ Аренс А., Лоббек Д.Ж. Аудит. Пер. с англ. под. ред. проф. Я.В. Соколова, -
М.: Финансы и статистика, 1995.

12^ Барышников Н.П. Организация и методика проведение общего аудита.
Москва - 1998.

13^ Грачева М.Е. Международные стандарты аудита (МСА): Учебное пособие. -М.: Издательство ПРИОР, 2005.

14^ Дўсмуратов Р.Д. Аудит асослари.-Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси.
2003.

15^ www. gaap.ru (Xalqaro buxgalteriya standartlari).

16^ www.iaps.org (Xalqaro audit amaliyoti standartlari).