Reja: Kirish. Nisbiylik nazariyasi asoslari. Eynshteynning nisbiylik nazariyasi postulatlar. Nisbiylik prinsipi. Yorug‘lik tezligining invariantlik prinsipi

Reja:   1. Kirish. 2. Nisbiylik nazariyasi asoslari. 2. Eynshteynning nisbiylik nazariyasi postulatlar. 3. Nisbiylik prinsipi. Yorug‘lik tezligining invariantlik prinsipi.

MAXSUS NISBIYLIK NAZARIYASI ELEMENTLARI

kirish

Biz fizikani klassik mexanikani o‘rganishdan boshlagan edik. Klassik mexanika tezliklari yorug‘likning vakuumdagi tezligidan juda kichik bo‘lgan makrojismlarning harakat qonunlarini o‘rganadi, deb qayd etilgan edi. Unda tezliklari yorug‘likning vakuumdagi tezligiga yaqin bo‘lgan jismlarning harakat qonunlari qanday bo‘ladi? Ular klassik fizika qonunlaridan farq qiladimi, yo‘qmi? Ushbu va yana tug‘iladigan bir qancha savollarga javob topish maqsadida, fizikaning eng qiziqarli bo‘limlaridan biri bo‘lgan, fazo, vaqt, materiya va harakat kabi tushunchalar haqidagi tasavvurlarni keskin o‘zgartirib yuborgan va 1905- yilda A.Eynshteyn tomonidan yaratilgan «Maxsus nisbiylik nazariyasi asoslari» bilan tanishishga kirishamiz.

Albert Einstein (inglizcha: albert einstein, talaffuz etilishi (yordam maʼlumot); 14-mart, 1879-yil 18-aprel, 1955) nemis va yahudiy fizik-nazariyotchisi. Einsteinning maktabda matematikadan imtihonlardan yiqilgani va ikkichi boʻlgani haqidagi asotirlar rost emas. Aslida u 12 yoshgacha matematika maktab kursini oʻrganib olgan, keyin ota-onasi unga boshqa, qiyinroq kitoblar berishgan. 15 yoshida Einstein differensial va integral algebrani yaxshi bilar edi. Uning matematikadan goʻyoki oqsaganini Robert Ripley 1935-yilgi gazeta maqolasi uchun toʻqib chiqargan. U nisbiylik nazariyasi asoschisi, maydon kvant nazariyasi va statistik fizika asoschilaridan biri. Syurix politexnikumini tugatgan. Syurix universiteti (1909) va Berlin universiteti Bavariya Fanlar akademiyasi fizika instituti direktori (1914-1933). 1933-yildan to umrining oxirigacha AQShdagi Prinston institutida ishlagan.

Albert Einstein

Galileyning nisbiylik prinsipi