Reja: Kirish Iqtisodiyotda davlatning o’rni

Davlat tomonidan tartibga solishning asosiy usullari
Davlat tomonidan tartibga solish usullari bevosita iqtisodiyotning mohiyatiga bog'liq. Asosiy tartibga solish usullari to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita bo'linadi.
To'g'ridan-to'g'ri usullar ma'muriy vositalar bilan iqtisodiy munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan. Bularga taqiq, ruxsatnoma va majburlashning turli shakllari ko'rinishida qonuniy ravishda belgilangan normalar kiradi. Ular to'g'ridan-to'g'ri deb nomlanadi, chunki ular iqtisodiy agentlarga maqsadli ta'sir ko'rsatadi, masalan, ba'zi tovarlarni sotish uchun litsenziyalarni joriy qiladilar.
Ma'muriy usullar asosan davlat yurisdiksiyasi sohalarida qo'llaniladi, masalan, milliy xavfsizlikni ta'minlash, atrof-muhitni muhofaza qilish va boshqalar, shuningdek iqtisodiy faoliyatning boshqa sohalarida alohida qonunchilik normalari shaklida. Ushbu tartibga solish usullari rejali iqtisodiyotda hal qiluvchi ahamiyatga ega, ammo bozor iqtisodiyoti sharoitida ular ancha cheklangan bo'lib, ular iqtisodiy manfaatlar bilan asoslanishi shart.
Bilvosita usullarni boshqa yo'l bilan iqtisodiy deb atashadi, bu esa ularni bozor iqtisodiyoti sharoitida ayniqsa muhimdir. Bilvosita usullarning mohiyati alohida sub'ektlar uchun tanlov huquqini saqlab qolgan holda, umuman iqtisodiy vaziyatga ta'sir ko'rsatishdan iborat.
Shu bilan birga, asosiy davlat vositalari moliyaviy va pul-kredit siyosati va turli xil davlat dasturlari bo'lib, ularning yordamida davlat iqtisodiy tebranishlarni yumshata oladi va faoliyat uchun yanada zamonaviy, raqobatdosh sharoitlar yaratadi. Bilvosita usullarning ta'siri aniq tanazzul paytida yoki iqtisodiyotning haddan tashqari qizishi paytida namoyon bo'ladi, faqat davlat ma'lum bir byudjet va pul-kredit siyosatini olib borish orqali vaziyatni barqarorlashtirishi mumkin
Shunday emaski, davlat iqtisodiyotga aralashib, usullarning biron bir turini qo'llaydi. Har doim ham to'g'ridan-to'g'ri, ham bilvosita tartibga solish usullarining nisbati mavjud. Bu ham u yoki bu siyosat olib borilayotgan sohaga, ham umuman iqtisodiy rivojlanish xususiyatiga bog'liq.
Ma'muriy-buyruqbozlikdan bozor iqtisodiyotiga o'tishimiz bilan to'g'ridan-to'g'ri va iqtisodiy tartibga solish usullari tobora bir-biriga bog'lanib boradi
Barcha normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini, shu jumladan, davlat rivojlanish dasturlari va investitsiya dasturlarini yakuniy bosqichda Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va sanoat vazirligi bilan kelishish Adliya vazirligiga huquqiy ekspertizadan oʻtkazish uchun kiritishdan oldin amalga oshiriladi;
Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar boʻyicha davlat qoʻmitasi, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oʻzbekiston Respublikasining rivojlanish davlat dasturlarini moliyalashtirish jamgʻarmasi, kichik sanoat zonalari direksiyalari Iqtisodiyot va sanoat vazirligiga rivojlanish davlat dasturlari va investitsiya dasturlariga kiritilgan loyihalarning, shuningdek, kichik sanoat zonalari hududida amalga oshirilayotgan loyihalarning bajarilishi yuzasidan har chorakda maʼlumot taqdim etib boradilar; Iqtisodiyot organlari faoliyatiga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining joriy etilishini taʼminlash, kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish, vazirlik apparati va uning tarkibiy boʻlinmalarining, ustuvor ravishda oʻziga biriktirilgan sohadagi aniq natijalarga erishish, oldiga qoʻyilgan vazifalarni oʻz vaqtida va sifatli bajarishi uchun xodimlarning shaxsiy javobgarligini oshirishga yoʻnaltirilgan ish shakllari va usullarini takomillashtirish;