Reja: Kirish Folklor atamasi

2.Folklorning asosiy belgilari va xususiyatlari:

1. 
   Ikki funksiyalilik. Har bir xalq og‘zaki ijodi inson hayotining uzviy qismi bo‘lib, uning amaliy maqsadi bilan shartlanadi. U xalq hayotining ma’lum bir lahzasiga qaratilgan. Masalan, beshik – bolani tinchlantirish, tinchlantirish uchun kuylanadi. Bola uxlab qolsa, qo’shiq to’xtaydi – endi kerak emas. Beshinchi kuyning estetik, ma’naviy-amaliy vazifasi mana shunday namoyon bo‘ladi. Asarda hamma narsa o‘zaro bog‘langan, go‘zallikni foydalanishdan, go‘zallikdan foydani ajratib bo‘lmaydi.
   
2. 
   2.Polyelementallik. Folklor ko’p elementli, chunki uning ichki xilma-xilligi va badiiy, madaniy-tarixiy va ijtimoiy-madaniy xarakterdagi ko’plab o’zaro bog’liqliklari aniq.
   
3. 
   
4. 
   Har bir folklor asari barcha badiiy – obrazli elementlarni o’z ichiga olmaydi. Ularning soni minimal bo’lgan janrlar ham mavjud. Folklor asarining ijrosi ijodiy harakatning yaxlitligidir. Xalq og’zaki ijodining ko’plab badiiy-majoziy elementlari orasida ular asosiy og’zaki, musiqiy, raqs va mimiklar sifatida ajralib turadi. Polielement hodisa paytida namoyon bo’ladi, masalan, “Kuydiring, aniq yoqing, u o’chmasligi uchun!” yoki dumaloq raqsni o’rganayotganda – “Boyars” o’yini, bu erda harakatlar ketma-ket amalga oshiriladi. Ushbu o’yinda barcha asosiy badiiy – majoziy elementlar o’zaro ta’sir qiladi. Og’zaki va musiqiy qo’shiqning musiqiy-poetik janrida namoyon bo’ladi, xoreografik harakat (raqs elementi) bilan bir vaqtda ijro etiladi. Bu folklorning polielementining namoyon bo’lishi, uning dastlabki sintezi sinkretizm deb ataladi. Sinkretizm folklorning ichki tarkibiy qismlari va xususiyatlarining munosabatini, yaxlitligini tavsiflaydi.
   

3. Kollektivlik. Muallifning yo’qligi. Kollektivlik asar yaratish jarayonida va ko’pchilikning psixologiyasini doimo ob’ektiv ravishda aks ettiruvchi mazmun tabiatida namoyon bo’ladi. Xalq qo‘shig‘ini kim bastalaganini so‘rash, biz gapiradigan tilni kim bastalaganini so‘rashga o‘xshaydi. Kollektivlik folklor asarlari ijrosi bilan bog’liq. Ularning shakllarining ba’zi tarkibiy qismlari, masalan, xor, harakatning barcha ishtirokchilarining ijrosiga majburiy qo’shilishni anglatadi.

5. 
   Yozish. Folklor materialini uzatishning badiiyligi folklor ma’lumotlarini uzatish shakllarining yozilmaganligida namoyon bo‘ladi. Badiiy obraz va mahorat ijrochidan, rassomdan tinglovchi va tomoshabinga, ustadan shogirdga o‘tadi. Xalq og‘zaki ijodi og‘zaki ijoddir. U faqat odamlar xotirasida yashaydi va “og’izdan og’izga” jonli ijroda uzatiladi. Badiiy obraz va mahorat ijrochidan, rassomdan tinglovchi va tomoshabinga, ustadan shogirdga o‘tadi.
   

5. An’ana. Xalq og’zaki ijodidagi turli xil ijodiy ko’rinishlar faqat tashqi tomondan o’z-o’zidan paydo bo’ladi. Uzoq vaqt davomida ijodkorlikning ob’ektiv ideallari shakllandi. Bu g’oyalar amaliy va estetik me’yorlarga aylandi, ulardan chetga chiqish nomaqbul bo’ladi.
6. O‘zgaruvchanlik. Tarmoqni o‘zgartirish folklor asarining doimiy harakat, “nafas olish” stimullaridan biri bo‘lib, har bir folklor asari hamisha o‘zining bir varianti kabi bo‘ladi. Folklor matni tugallanmagan, har bir keyingi ijrochi uchun ochiq bo’lib chiqadi. Misol uchun, “Boyars” dumaloq raqs o’yinida bolalar “qator-qator” bilan harakat qilishadi va qadam boshqacha bo’lishi mumkin. Baʼzi oʻrinlarda satrning oxirgi boʻgʻiniga urgʻu berilgan oddiy qadam boʻlsa, baʼzilarida oxirgi ikki boʻgʻinda fleksiyali qadam boʻlsa, uchinchisida oʻzgaruvchan qadam boʻladi. Xalq og‘zaki ijodida ijod – ijro va ijro – ijod yonma-yon bo‘ladi, degan fikrni ongga yetkazish zarur. O’zgaruvchanlikni san’at asarlarining o’zgaruvchanligi, ijro etilganda yoki takror ishlab chiqarishning boshqa shaklida takrorlanmasligi sifatida ko’rish mumkin. Har bir muallif yoki ijrochi an’anaviy tasvirlar yoki asarlarni o’z o’qishi yoki qarashlari bilan to’ldirdi.
7. Improvizatsiya folklor ijodiga xos xususiyatdir. Asarning har bir yangi ijrosi yangi elementlar (matn, uslubiy, ritmik, dinamik, garmonik) bilan boyib boradi. Ijrochi nimani olib keladi. Har qanday ijrochi doimiy ravishda o’z materialini taniqli asarga kiritadi, bu asarning doimiy rivojlanishiga, o’zgarishiga hissa qo’shadi, bunda mos yozuvlar badiiy obrazi kristallanadi. Shunday qilib, folklor spektakli ko’p yillik jamoaviy ijod natijasiga aylanadi.
Hozirgi zamon adabiyotida folklorni xalq an’analari, urf-odatlari, qarashlari, e’tiqodlari, san’atlari yig‘indisi sifatida keng talqin qilish keng tarqalgan.
Xususan, mashhur folklorshunos V.E. Gusev “Folklor estetikasi” kitobida ko’rib chiqadi bu tushuncha voqelikning badiiy in’ikosi sifatida, xalq amaliy san’atining og’zaki – musiqiy, xoreografik va dramatik shakllarida amalga oshiriladi, mehnatkash ommaning dunyoqarashini ifodalaydi va hayot va kundalik hayot bilan chambarchas bog’liqdir. Xalq og‘zaki ijodi murakkab, sintetik san’atdir. Ko’pincha uning asarlarida turli xil san’at turlarining elementlari – og’zaki, musiqiy, teatrlashtirilgan. Uni turli fanlar – tarix, psixologiya, sotsiologiya, etnografiya o’rganadi. U xalq hayoti va urf-odatlari bilan chambarchas bog’liq. Birinchi rus olimlari folklorga keng yondashganlari bejiz emas, ular nafaqat og’zaki san’at asarlarini yozib olish, balki turli etnografik tafsilotlarni va dehqonlar hayotining haqiqatlarini ham yozib olishgan.
Xalq madaniyati mazmunining asosiy jihatlariga quyidagilar kiradi: xalq dunyoqarashi, xalq tajribasi, turar joy, kiyim-kechak, mehnat faoliyati, dam olish, hunarmandchilik, oilaviy munosabatlar, xalq bayramlari va marosimlari, bilim va ko’nikmalar, badiiy ijod. Shuni ta’kidlash kerakki, boshqa har qanday ijtimoiy hodisa singari, xalq madaniyati ham o’ziga xos xususiyatlarga ega, ular orasida quyidagilarni ta’kidlash kerak: tabiat bilan, yashash muhiti bilan uzviy bog’liqlik; Rossiya xalq madaniyatining ochiqligi, tarbiyaviy xarakteri, boshqa xalqlar madaniyati bilan aloqa qilish qobiliyati, dialogiklik, o’ziga xoslik, yaxlitlik, vaziyatni anglash, maqsadli hissiy zaryadning mavjudligi, butparastlik va pravoslav madaniyati elementlarini saqlash.
Folklor ommaviy ijoddir. Adabiyot asarlarining muallifi bor, folklor asarlari anonim, muallifi xalqdir. Adabiyotda yozuvchi va kitobxon, folklorda ijrochi va tinglovchi bor.
Og’zaki ishlar allaqachon ma’lum bo’lgan modellar bo’yicha yaratilgan, hatto bevosita qarzlarni ham o’z ichiga olgan. Nutq uslubi doimiy epithets, ramzlar, o’xshatishlar va boshqa an’anaviy she’riy vositalardan foydalangan. Syujetli asarlar tipik hikoya elementlari to’plami, ularning odatiy kompozitsion kombinatsiyasi bilan ajralib turardi. Folklor personajlari obrazlarida individuallikdan ham tipiklik ustunlik qilgan. An’ana asarlarning g’oyaviy, yo’nalishini talab qildi: ular yaxshilikka o’rgatishdi, inson hayotiy xulq-atvor qoidalarini o’z ichiga olgan.
Xalq og’zaki ijodida keng tarqalgan asosiy narsa. Hikoyachilar (ertaklar ijrochilari), qo’shiqchilar (qo’shiqlar ijrochilari), hikoyachilar (dostonlar ijrochilari), hayqiriqchilar (martalar) eng avvalo, an’anaga mos keladigan narsalarni tinglovchilarga etkazishga intilishdi. Og’zaki matnning takrorlanishi uning o’zgarishiga imkon berdi va bu iste’dodli shaxsga o’zini namoyon qilish imkonini berdi. Qayta-qayta ijodiy harakat, qo’shma ijod bo’lib, unda har qanday xalq vakili ishtirok etishi mumkin edi.

Xalq og’zaki ijodining rivojlanishiga badiiy xotira va ijodiy qobiliyatga ega bo’lgan eng iste’dodli odamlar yordam berdi. Ular atrofdagilar tomonidan yaxshi tanigan va qadrlangan (Ivan Turgenevning “Qo’shiqchilar” hikoyasini eslang).

Og’zaki ijod an’anasi umumiy fond edi. Har bir inson o’zi uchun kerakli narsani tanlashi mumkin edi.
1902 yilning yozida M. Go‘rki Arzamasda ikki ayol – xizmatchi va oshpaz qanday qilib qo’shiq yaratganini kuzatgan (“Qanday qilib qo’shiq yaratgan” hikoyasi)
Bolalar folklori — ogʻzaki ijod namunalari. Odatda bolalar yoki ular uchun kattalar tomonidan yaratiladi. Folklor janrining tarkibiy kismi. Oʻzbek Bolalar folklori alla, ertak, ermaklar, tez aytish, topishmoq, bolalar oʻyin qoʻshiqlari, erkalama, masharalama va boshqalarni oʻz ichiga oladi. Bolalar folklori bolaning tinglashiga, aytib yurishiga, oʻiiniga, qoʻshigʻiga moslangan boʻladi. Oʻzbekistonda Bolalar folklori namunalari toʻplam holida 1932-yildan nashr etila boshladi.
O‘zbek xalq musiqa merosi xazinasida kattalar bilan kichik yoshdagi bolalar
ma’naviy dunyosini o‘zida uyg‘unlashtirgan bolalar folklor musiqa asarlari, bolalar qo‘shiqlari ham muhim o‘rin tutadi. Bunday qo‘shiqlar o‘zida bolalar hayoti, ruhiyati, bolalarga xos turli o‘yinlar, aytishuvlar, hayvonot va o‘simliklar tabiat hodisalari bilan bog‘liq holatlarni o‘ziga xos ifoda etishi bilan ajralib turadi. Bolalar qo‘shiqlari ham xalq musiqasining ommaviy turlari singari badiiy va gʻoyaviy mazmunga ega bo‘lib, matni sodda, nihoyatda ixcham, o‘yin-raqsbop xarakterga egaligi bilan o‘ziga xoslik kasb etadi.
Bunday qo‘shiqlar bolalarning ruhiy, aqliy dunyoqarashiga mos soddaligi, ko‘proq harakatli o‘yinlar bilan ijro etilishi, kuylashga osonligi va bolalar diqqatini o‘ziga tez jalb qilish xususiyati tufayli ulardan ta’lim-tarbiya tizimida keng foydalanish uchun qulaylik tug‘diradi.
Shuning uchun ham umumta’lim maktablarining boshlang‘ich sinflaridan o‘quvchilarda milliy musiqa namunalariga havas va ishtiyoq uyg‘otish, xalq musiqasini o‘rganishda ularning g‘oyaviy-badiiy mazmunini anglash, idrok qilish va ularga tavsif bera olishga o‘rgatish, shu asosda musiqaning jiddiy va murakkab turlariga ham ijobiy va ijodiy munosabatni shakllantirish bugungi kunda musiqa ta’limi va tarbiyasi uchun mas’ul tarbiyachi-pedagoglar oldidagi dolzarb vazifalardandir.
Folklor an’anaviy xalq madaniyatini aks ettiradi. Rus an’anaviy xalq madaniyati tabiat va jamiyat haqidagi butparastlik va xalq-pravoslav qarashlarining uyg’unlashuvidir. Xalq og‘zaki ijodi asarlarida qahramonlar ko‘pincha hayvonlar, tabiat kuchlari (shamol, quyosh) bo‘ladi. Bu tabiatni ruhlantirgan, ajoyib mavjudotlarga ishongan, ularga ibodat qilgan odamlarning butparast dunyoqarashini aks ettiradi.
Xullas, bolalar folklor qo‘shiqlari orqali o‘quvchi-yoshlarning musiqiy
Madaniyatini, ma’naviy va badiiy estetik tarbiyalashning pedagogik va metodik tizimini yaratish, bugungi kungacha to‘plangan mavjud tajribalarni o‘rganish, turli viloyatlarda faoliyat yuritayotgan folklor-etnografik ansambllar faoliyatini o‘rganish, ular repertuaridagi bolalar folkloriga tegishli namunalarni to‘plash, umumlashtirish va ta’lim jarayoniga tatbiq etish orqali musiqiy ta’limning milliy asoslarini mustahkamlashga erishish mumkin.
Xalq og‘zaki ijodini folklorshunos olimlar o‘rganadilar. Og’zaki xalq og’zaki ijodi asarlarini yozib olish uchun ekspeditsiyalarga boradilar. Shundan so’ng, bu asarlarning ramziyligi, ularning mazmuni va tuzilishi o’rganiladi. Xalq ogʻzaki ijodining koʻzga koʻringan tadqiqotchilari V.Ya. Propp, A. N. Afanasyev, S. Yu. Neklyudov, E. M. Meletinskiy, B.T. Putilin.
Folklor sifatida maxsus turdagi san’at sifat jihatidan o’ziga xos tarkibiy qismdir fantastika... U jamiyatning tarixiy rivojlanishining alohida bosqichida ma’lum bir millatga mansub jamiyat madaniyatini birlashtiradi.
Xalq og’zaki ijodi noaniq: unda cheksiz xalq donoligi va xalq konservatizmi va inertsiyasi namoyon bo’ladi. Har holda, folklor xalqning yuksak ma’naviy kuchlarini o‘zida mujassam etadi, milliy badiiy ong unsurlarini o‘zida aks ettiradi.
3.Bolalar folklori milliy madaniyatimizning muhim bo’lagi, xalqimiz turmushi va
Ijtimoiy hayotining o’ziga xos ko’rinishi bo’lib hisoblanadi. Milliy musiqa folklori ming yillar davomida xalqimizning kundalik hayoti va ertangi kuni, orzu umidlari, intilishlarini aks ettirib kelgan hamda umumiy milliy madaniyat rivojida muhim o’rin egallagan. Ushbu maqolada o’zbek musiqa folklori tarixi, xalq og’zaki ijodi namunalarini to’plash va yozib olish borasidagi ishlar, bolalar musiqa folklorining oʻziga xos xususiyatlari va bugungi kundagi ahamiyati keng yoritilgan o'zbek musiqa folklorining asosiy bo'g'inlaridan biri bo'lgan bolalar musiqa folklori o’zbek musiqa madaniyatida alohida o’rin tutadi. Chunki, unda bolalarning oʻziga xos dunyosi, bolalarning dunyoqarashi, qiziqish va intilishlari, orzu – umidlari o’z aksini topgan.
Musiqa folklorining muhim jihatlaridan biri, uning xalqchilligidir. Bu janrdagi Asarlar sodda, tinglovchiga hamda uni ijro etuvchi kishiga tez etib boradigan, musiqiy mavzular va motivlar engil idrok etiladigan xususiyatlarga ega.
Bundan tashqari, musiqa folklorining o’ziga xosligi, uning hammabopligi,
Insonlaning orzu-umidlari, intilishlari, quvonch va tashvishlarini, kundalik turmush tarzini aks ettirishi bilan ham ajralib turadi. Ushbu xususiyatlar folklor musiqasini boshqa barcha musiqiy janrlardan ajratib ko’rsatadi.
Masalan, olaylik, yil fasllari yoki mehnat jarayoni bilan bog’liq qo’shiqlar keng
Omma orasida ijro etilgan. Ushbu qo’shiqlar uncha katta diapazonga ega emas, kuy ohanglari sodda, tez esda qoladigan darajada namoyon bo’ladi.
Bundan tashqari, folklor musiqasi, mahalliy musiqiy uslublar ifodalanishida yorqin namoyon etiladi. Jumladan, Buxoro Samarqand mahalliy musiqiy uslubida ijro etiladigan yor-yorlar, mavrigilar, yoki Surxondaryo Qashqadaryo mahalliy musiqiy uslubida ijro etiladigan baxshiyonalar bir biridan keskin farq qiladi. Ushbu farqlar aynan milliy folklor xususiyatlari bo’lib hisoblanadi
Yoki Namangan, Andijon va Farg’onada to’ylarda ijro etiladigan yor yorlar
Buxoro xonligi yoki Xorazm yor – yorlaridan keng farq qilishi bilan ajralib turadi. Ushbu xususiyatlar folklor musiqasining o’ziga xosligini bildirib turuvchi omillardir.
O’tgan asrning 70-yillarida Respublikamizda folklor ekspeditsiyalar tashkil etilib, F.Karomatov, IAkbarov, K.Olimboeva kabi musiqashunoslar viloyatlarga chiqib, xalq musiqalarini to ‘plab nashr ettira boshladilar taniqli san’atshunos olim F.Karomatli 1955 yildan boshlab bugunga qadar
San’atshunoslik instituti rejalariga binoan uning rahbarligida va bevosita ishtirokida oʻtkazilgan o’ttizdan ortiq musiqiy-folklor ekspeditsiyalarida har yilga mo’ljallangan O’zbekistonning barcha viloyat, tuman, qishloklari hamda Markaziy Osiyo mintaqalarida yashovchi o’zbeklarni o’rganishga safarbar qilingandi. Ayni vaqtda tadqiqotchining (N.Nurjonov bilan birga) Pomimi katta
Ekspeditsiyalar davomida deyarli piyoda oralab o’tgani va umuman Tojikiston hamma mintaqalari bo’ylab o’tkazgan o’ndan ortiq ekspeditsiyalari ulkan natijalar bergandi. Mazkur mintaqalarda istiqomat qiluvchi iste’dodli xonanda va sozandalar ijrosida ko’pgina musiqiy janr namunalarini magnit tasmalariga yozib olib, kelgusida ularni notaga olib, tasniflab, turli to'plamlar chop etish bilan bir qatorda bir turga xos xususiyatlarini o'rganib qolishini amalda ta'minlab, folklorshunoslik fani tarkibiga kiritishga erishdi. Xalq og'zaki musiqa ijodida mchnat yoki turli marosimlar bilan bog'liq bo'Imagan aytimlar ham yuzaga kelgan. Qo'shiq, lapar, terma, yalla kabi aytim janrlari milliy musiqa folklori namunalari sirasiga kiradi. Ular xalq orasida keng yoyilgan bo'lib, ommaviy aytimlar qatoridan keng o'rin olgan. Masalan, qo'shiq janrini olaylik. Uni katta ham, kichik ham kuylaydi. Qo'shiq odatda, 7 yoki 8 bo'g'inli she'riy bandlar asosida jo'rsozlarsiz yakkaxon, ba'zan ko'pchilik tomonidan kuylanadi. Ko'p tomlik "0'zbek xalq musiqasi" seriyasining 3-jildiga kirgan "Tomdan tarasha tushdi'", "Olatoy", "Chuchvara qaynaydi'" singari ko'pgina aytim qo'shiqlar bolalar musiqa folklori namunalari bo'lib, shuningdek, qo'shiq janriga ham misol bo'la oladi.
Lapar ikki kishi (yoki tarafima taraf bo’lgan ko’pchilik) tomonidan aytishuv
Tarzida kuylanadi. Bunda taraflar birin- ketin, navbatma navbat “savol – javob”
Shakliga qurilgan she’riy to’rtliklarmi kuylaydilar. Xalqimiz orasida mashhur bo’lgan “Bilaguzuk”, “Qoraqosh”, “Qilpillama” kabi laparlar shunday aytimlar jumlasini tashkil etadi. Bolalarning “Oq terakmi, ko’k terak” aytim – o’yini ham lapar xususiyatlariga ega. Ba zan laparlarda raqs xarakteriga ega doyra usullari ham qo’llanib, bu holat goho laparlarning navbatma – navbat raqsga chorlab, aytim kuylashlariga sabab bo’ladi. Yalla ko’pgina xususiyatlari, jumladan, raqsbopligi, ijroda ko’pchilik ijro etishi bilan laparga yaqin bo’lgan janrdir. Ammo, ularda eng avvalo, tarafma taraf aytishuv holati muhim bo”lgani uchun yallada she’r, kuy va raqsning mushtarakligi nisbatan barqarordir.
Shuningdek, yallalar laparlardan farqli o’laroq, band-naqarot shaklida bo’ladi.
Bunda yallachi (yakkaxon) raqs o’yinga tushib, bandlarni kuylasa, naqarotni
ko’pchilik birgalikda aytadi. Yallalarda raqsbop doyra usullari va turfa cholg’ulardan iborat ansambl’ jo ‘rligi qo’llaniladi.
Uzoq asrlardan bizgacha etib kelgan bolalar qo’shiqlari o’zbek xalq og’zaki
Badiiy ijodining tarkibiy qismini tashkil etadi. Ularda yosh avlodning jo’ shqin hayoti,
Yil fasllari va turli bayramlarga munosabati o’ziga xos tarzda ifoda etiladi.
Bolalar qo’shiqlarining ko’pchiligi o’yin bilan yoki o’yin vaziyatlarida aytilgan.
Jumladan, bahor faslida kuylangan “Binafsha”, “Chittigul”, “Yomg’ir yog’aloq”, “Laylak keldi” singari qo’ shiqlar shular jumlasidandir. Masalan, bahor chog’i yomg’ir shivalab yogʼarkan, shu fursatda quvongan bolalar o’yinga berilib, mutoyiba bilan “Yomg’ir yog’aloq” qo’shig’ini kuylaydilar.
Ma’lumki, xalqimiz qadimdan laylak, turna, qaldirg’och kabi qushlarni bahor
Elchilari sifatida e’zozlab keladi. Chunki, bu qushlarning uchib kelishi yaxshi kunlardan darak bergan. Masalan, erta bahorda laylakni ko’rish baxtdan nishona deyilsa, laylak uchib kelgan tomondan ko’ringan odam qishloqqa qut baraka keltiradi, deb e’tiqod qilingan.
Chunonchi, barvaqt uchib kelgan turna erta bahorni daraklasa, dastlab uchgan
Turna rizq- ro’z unumli bo’lishini anglatgan.
Bolalar bahorgi qushlarning uchib kelishini intizorlik bilan kutishgan. Chunki,
Qushlar issiq kunlar boshlanishining xabarchisi hamdir. Shu bois, masalan, laylak uchib kelganini ko’rgan bolalar “Laylak keldi” qo’shig’ini kuylashgan va bu haqda kattalarni ham xabardor etishga oshiqqanlar.
Bahor faslida qir adirlarda lola gullari ochilib, tabiat manzaralari yanada go’zal
Tus oladi. Shunday damlarda xalqimiz lola sayli bayramini o’tkazib kelgan. Yoshlar, o’spirin bolalar qir adirlarda sayr qilishib, quchoq quchoq lola terganlar, so’ngra ularni qo’ni qo’shnilariga, qarindosh urug’lariga ulashishgan hamda lola haqida qo’shiqlar kuylab, turli o’ yinlar o’tkazishgan.
“Boychechak” qo’shig’i bolalar folklor qo’shiqlaridan biri bo’lib, ullar bolalar
Tomonidan sevib kuylangan. Keyingi yillarda mamlakatimizda bolalar xor san’atining rivojlanishi bilan qator bolalar qo’shiqlari ham xor uchun moslashtirildi.
Folklor musiqasi milliy urf – odatlarimiz, marosimlarimizning ohanglardagi
Ifodalanishi desak bo’ladi. Bu namunalar xalqimizning kundalik hayoti, mashg’uloti,
Milliy qadriyatlari bilan chambarchas bog’liqdir.
Xulosa.
Koʻrinib turibdiki, xalq ogʻzaki ijodida mehnat ahlining urf – odati, tabiat va jamiyat hodisalariga boʻlgan munosabati, baxtli hayot haqidagi ezgu tilak va orzulari, qaygʻu va shodlik hislari, ularning qahramonlik, vatanparvarlik va insonparvarlik tuygʻulari, dushmanga nisbatan gʻazab va nafratlari, yengilmas iroda-yu haqiqat, adolat, baxt haqidagi oʻy va tushunchalari aks ettiriladi.