Reja: kirish bob. O’zbekistonning jahon hamjamiyatga qo’shilishi, uning rivojlanishi va xalqaro nufuzining ortib borishi

1.Bob.  O’ZBEKISTONNING  JAHON  HAMJAMIYATGA    QO’SHILISHI, 

UNING  RIVOJLANISHI VA XALQARO NUFUZINING ORTIB BORISHI. 

1.1

. 

O’zbekiston Respublikasi  tinchliksevar tashqi siyosatining yaratilishi va 

uning siyosiy, huquqiy asoslari.  

XX  asr  so’ngida  Markaziy  Osiyo  mintaqasida  yirik  o’zgarishlar  va  katta 

jahonshumul  voqealar  yuz  berdi.  Markaziy  Osiyo  mintaqasida  yangi  suveren, 

mustaqil davlatlar tashkil topdi. Bu esa esa jahon siyosiy xaritasida o’zgarishlarga 

olib  keldi.  Markaziy  Osiyo  mintaqasida  O’zbekiston,  Qozog’iston,  Turkmanston, 

Tojikiston,  Qirg’iziston  kabi  yangi  mustaqil  davlatlar  o’zining  yangi  taraqqiyot 

yo’li  hamda  milliy  rivojlanish  modellarini  ishlab  chiqdilar  va  hayotga  tadbiq 

etdilar. Endigina mustaqil taraqqiyot yo’lida turgan davlatlarning har birining olida 

eng  muhim  ustivor  vazifa  sifatida  mintaqaviy  xavfsizlik,  tinchlik  va  barqaror 

taraqqiyot  masallari  turar  edi.  Markaziy  Osiyo  davlatlari,  jumladan,  O’zbekiston 

tashqi siyosatining  eng muhim ustivor yo’nalishlaridan biri mintaqaviy xavfsizlik 

va  barqarorlikni  ta’minlash,  xalqlar  tinchligiga  raxna  soluvchi  terrorizmning  har 

qanday ko’rinishiga  qarshi  kurash olib borishdan iborat.  

Kishilik  taraqqiyoti  tarixidan  ma’lumki,  hech  qaysi  davlat,  jamiyat  o’z 

qobig’iga  o’ralib, rivojlanmagan. Buning aksi o’laroq, mustaqil rivojlanish yo’lini 

tanlashi  bilanoq  jahon  hamjamiyatiga    qo’shilib,  o’zaro  ko’p  tomonlama 

hamkorlikni rivojlantirib taraqqiyot pillapoyalaridan dadil borgan.  

O’zbekiston ham mustaqillikni qo’lga kiritishi bilanoq o’z tashqi siyosatining 

ustivor  yo’nalishlarini  belgilab  oldi.  Jumladan,  O’zbekiston  Respublikasi  xalqaro 

munosabatlarning  to’la    huquqli  sub’ekti  sifatida  tashqi  siyosati  davlatlarning 

suveren  tengligi,  kuch  ishlatmaslik  yoki  kuch  bilan  tahdid  qilmaslik, 

chegaralarning  daxlsizligi,  nizolarni  tinch  yo’l    bilan  hal  etish,  boshqa 

davlatlarning  ichki  ishlariga  aralashmaslik  qoidalariga  va  xalqaro  huquqning 

umume’tirof etilgan boshqa qoidalari va normalariga asoslangan huquqiy  asoslari 

ishlab  chiqildi.  SHuningdek,  respublikamiz  davlatning  xalqning  oliy  manfaatlari, 

farovonligi  va  xavfsizligini  ta’minlash  maqsadida 

ittifoqlar 

tuzishi, 

---

hamdo’stliklarga  va  boshqa  davlatlararo  tuzilmalarga  kirishi  va  ulardan  ajralib 

chiqishi konstitsutsiyaviy normalar asosida  mustahkamlandi.

5

   

 Mustaqillikning dastlabki kunlaridayoq O’zbekistonning milliymanfaatlariga 

mos  keladigan  puxta  tashqi  siyosiy  yo’lni  belgilash,  jahon  hamjamiyatiga 

qo’shilish,  horijiy  mamlakatlar  bilan  siyosiy,  diplomatik  iqtisodiy,  ilmiy-

texnikaviy,  madaniy  aloqalar  o’rnatish  masalalari  dolzarb  vazifa  sifatida 

ko’ndalang  bo’lib  turardi.  Bu  osongina  yechiladigan  vazifalar  emas  edi. 

Masalaning  murakkabligi  shundan  iborat  ediki,  Ittifoq  davrida  tashqi  siyosat 

yuritish,  tashqi  dunyo  bilan  aloqa  qilish,  tashqi  savdoni  tashkil  etish  Moskva, 

markaziy  hokimiyat  tomonidan  olib  borilar  edi.  Respublikalar  esa,  jumladan, 

O’zbekiston ham tashqi dunyodan ajralgan, to’g’ridan-to’g’ri aloqa qilolmaydigan 

yopiq  mamlakat  edi.  Shu  bois  davlatimiz  tashqi  siyosat  yuritish  tajribasiga  ham, 

jahon diplomatiyasini, tashqi iqtisodiy faoliyatni biladigan kadrlarga ham ega emas 

edi. Respublikada bunday kadrlar tayyoplovchi birorta ham o’quv yurti yo’q edi. 

Vaziyat  zudlik  bilan  tashqi  siyosiy  va  tashqi  iqtisodiy  aloqalarni  shakllantirishni 

talab  qilmoqda  edi.  Respublikamiz  Biinchi  Prezidenti  Islom  Karimovning