Reja: Kirish. Asosiy qism

3. Yakuniy qism (xulosalar).

Yig’ilgan maieriallarni o’rganish va tahlil qilishda quydagi xulosalar kelib chiqadi.  Yurak-qon tomir tizimi organizmda hujayra va to’qimalarni qon bilan taminlash va qon o’zining barcha funktsiyalarini bajarishida kerakli sharoit yaratib beradi. Bu tizimning morfo-funktsional holati va tegishli ravishda uning faoliyati organizmnig shaxsiy rivojlanish davriga qarab rivojlanib boradi. Odam hayotining har bir bosqichida organizm oldida qo’yiladigan yangi talablarni bajarilishda bu tizim asosiy rol o’ynaydi. Organizm hayot davomida o’sish va rivojlanish bilan bir qatorda malum faoliyatda bo’lib turadi va doimiy ravishda energiya sarfi amalga oshib turadi.  Bunda ayniqsa katta energiya jismoniy faoliyatga sarflanadi. Organizmni energiya bilan taminlanishi har bir hujayraga organik moddalardan oksidlanish va energiya ajratish uchun kislorod yetkazib turishi asosiy shart hisoblanadi. O’pkada kislorod bilan to’yingan qonni tanaga tarqatib u yerdan karbonat angidridni o’pka alveolalariga yetkazish jismoniy faoliyatni to’laqonli amalga oshirish uchun asosiy sharoit bo’lib xizmat qiladi. Shu bilan birga faoliyat ko’rsatib turgan muskul to’qimasi unga doimiy ravishda energiya manbasi (glyukoza, yog’) kelib turishi va undan almashinuv mahsulotlari (sut kislotasi) ajratilib turishi va muhitning doimiyligini saqlanib borishini talab qiladi. Bunda ham qon va qon aylanish tizimi asosiy rol o’ynaydi. 

Yurak-qon tomir tizimi organizm o’sib rivojlanishiga bog’liq ravishda uning morfologik holatlari va funktsional imkoniyatlari o’zgarib boradi. Bu tizimdagi rivojlanishning eng jadal kechadigan davriga chaqaloqning tug’ilgan vaqtidan bir-necha haftalik bo’lgincha bo’lgan davr, balog’atlikka yetish davri va keksayishdagi involyutsion o’zgarishlar davri kiradi.  

Yurak-qon tomir tizimidagi yoshga oid o’zgarishlar bu tizimni organizmning jismoniy faoliyatini yetarli amalga oshirishdagi ishtirokini taminlab turadi. Har bir rivojlanish bosqichida organizmning jismoniy imkoniyatlari bu tizimning funktsional holati bilan belgilanadi. O’z navbatida jismoniy faoliyat va sport bilan shug’ullanish qon va qon aylanish tizimiga kuchli tasir etib, qonning birinchi navbatda organizmni kislorod bilan taminlash qobiliyatlarini oshiradi va bu tizimning meyoriy rivojlanishini belgilaydigan asosiy omillardan biri bo’lib xizmat qiladi.