3
KIRISh
Mavzuning dolzarbligi. Malakali mutaxassislar, shu
jumladan,
pedagoglarni
tayyorlash
tizimini
takomillashtirish jamiyatning ijtimoiy, iqtisodiy va
madaniy jihatdan taraqqiy etishiga jiddiy ta’sir
ko’rsatadi. Chunki, o’qituvchi, eng avvalo, barkamol
avlodni voyaga yetkazishdek muhim ijtimoiy buyurtmani
bajaruvchi asosiy ijrochi hisoblanadi. Prezidentimiz
Islom Karimov «Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch»
nomli asarida «Yurtimizda yangi avlod, yangi tafakkur
sohiblarini tarbiyalashdek ma’suliyatli vazifani ado
etishda birinchi galda o’qituvchi – murabbiylarning
mehnatiga suyanamiz va tayanamiz» deya ta’kidlaydi. Bu
ishonch
pedagoglarning
kasbiy
tayyorgarligi
va
pedagogik mahoratini shakllantirishga innovasion asosda
yondoshish zaruratini shakllantiradi.
Ma’lumki, pedagogik faoliyat – ta’lim maqsadlarini
amalga oshirishga qaratilgan holda maxsus tashkil
etiluvchi va o’qituvchi hamda ta’lim oluvchilarning
o’zaro munosabatlariga asoslanuvchi ijtimoiy faoliyat
turidir.
Pedagogik
faoliyat
samaradorligining
shartlaridan biri “kasbiy tayyorgarlik” tushunchasini
quyidagicha ta’riflash mumkin bo’ladi:
Kasbiy tayyorgarlik - maxsus nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalar,
metodik bilimlar, shuningdek, ma’naviy-axloqiy sifatlarni o’zlashtirish asosida
shaxsning kasbiy faoliyatni olib borishga nisbatan fiziologik, psixologik va
jismoniy tayyorgarlik darajasi.
Kasbiy tayyorgarlikni shakllantirish - DTS talablari asosida shaxsda
maxsus nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalar, shuningdek, ma’naviy-
axloqiy sifatlarni shakllantirish, bo’lajak mutaxassisni kasbiy faoliyatni
4
muvaffaqiyatli olib borishga nisbatan fiziologik, psixologik va jismoniy tayyorlash
jarayonidir.
Kasbiy bilimlarning mukammal bo’lishi uchun quyidagilar talab etiladi:
1. Fan metodologiyasi – jamiyatning ta’lim-tarbiya sohasidagi talab va
vazifalarining falsafiy asoslarini bilishi;
2. Nazariy bilimlar – pedagogika-psixologiya fani va o’z fanining qonun va
qonuniyatlarini, qoida va tamoyillarini bilishi;.
3. Metodik bilimlar – o’quv ta’lim jarayoni tuzilishining modelini amaliy va
nazariy jihatdan tuza olishi (ta’lim jarayonini modellashtira olishi);
4. Ta’limning texnologik tomoni – konkret sharoitda ta’lim va tarbiya
sohasidagi amaliy vazifalarni samarali hal eta olishi.
Bugungi kunda pedagogik faoliyatda kasbiy bilimlarning yetarli darajada
mavjud emasligi natijasida o’quv jarayonini tashkil etishda o’qitish metodlarini
qo’llashda turli darajada e’tirozlarning va konfliktlarning yuzaga kelishiga sabab
bo’lmoqda.