Reja: Ishlab chiqarish turlari

Z = T + S_n *K₁
bu yerda, T - yillik ishlab chiqarish tannarxi; S_n= 0,15 - kapital sarf-xarajatlarning samaradorlik koeffitsiyentining me’yori; K₁ - mahsulotning yillik hajmiga nisbatan kapital sarf-xarajatlar. Ushbu sarf-xarajatlarga jihozlar, kesuvchi asboblar, bino narxlari, tugallanmagan ishlab chiqarishga, turar-joy va madaniy-maishiy qurilishga sarflangan xarajatlar kiradi.
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirishni rivojlantirish mashinasozlikda zamonaviy moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlarini keng qo'llash uchun sharoit yaratdi (1rasm). Bu an'analarga ko'p nomenklaturali seriyali ishlab chiqarishning ko'payishi, ommaviy ishlab chiqarish sharoitida buyumlarni ishlab chiqarish davrining qisqanshi kiradi. MIChT SDB dastgohlarining turli xil talqinidir. Robotlashtirilgan texnologik komplekslar (RTK), moslanuvchan ishlab chiqarish modullari (MIChM), alohida texnologik dastgohlar birligi va ma’lum bir vaqt oralig'ida avtomat- lashgan rejimda funksiyalanishini td’minlovchi tizimlar turli xil uomenklaturadagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun avtomatik ravishda sozlanadi.


1-rasm. Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimi:
1-kesuvchi asboblar bilan ta'minlovchi tizim; 2-operator pulti; 3-ko'p maqsadli dastgohiar; 4-yuk tashuvchi robot; 5-avtomatlashgan yuklab beruvchisi bilan to plngichJar; 6-nazorat o'lchov mashinasi; 7—yo‘idoshIarni operativ to’plovchisi; 8-yuklarni taxJab qo‘yuvchi robot; 9-detallarni yo ldoshga o ‘rnatuvchi va ycchuvchi pozitsiya; 10-zagotovkaIar ombori; 11-kesuvchi asboblar ombori; 12-yo‘ldoshIar va moslamalar ombori.
Tashkil qilish belgilariga ko’ra MIChT quyidagi turlarga bo'linadi: moslanuvchan avtomatlashgan liniya (MAL), moslanuvchan avtomatlashgan bo‘lim (MAB), moslanuvchan avtomatl- lashgan sex (MAS); moslanuvchan avtomatlashgan korxona (MAK). MIChM bir texnologlk dastgohdan iborat bo'lib, ular dastur bilan boshqariluvchi avtomatlashgan qurilma va texnologik jarayonni avtomatlashtirish vositalari bilan (yuklash, tushirish qurilmalari) ta'minlangan bo'Iadi. U avtonom funksiyalanishi yoki yuqori sinfdagi boshqa tizimlarga qo'shilishi mumkin. MAL va MAB bir nechta MICHMdan iborat bo’lib, ular avtomat- lashgan boshqarish tizimlariga birlashgan bo'ladi. MAB da dast- gohlar texnologik operatsiyalarni bajarish ketma-ketligi bo‘yicha joylashtiriladi. MABda ishlatilayotgan jihozlarning ketma-ketligi bo'yicha imkoniyatiga qaraladi. MAS o‘zida MAL va MAB lar bilan turlicha birikib, nomenklaturadagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun, masalan, mexanik ishlov berish, yigish, termik ishlov berish uchun mo'ljallangan bo'ladi.
MAK o'zida tayyor mahsulot ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan MASlardan iborat bo'ladi. MIChT strukturasi o‘z ichiga ikkita asosiy kompleksni oladi: ishlab chiqarish va bosh- qaruvchi hisoblash kompleksi (BXK)lami va ularning alohida qismlarini qurishda tizimli yondashuv qo'llaniladi: har bir tarkibiy qism xuddi, avtomatlashgan texnologik vositalar va qo‘l mehnatini mexanizatsiyalash, o ‘zaro harakatni belgilangan tartibda boshqarish funksiyasi tizimlari ko‘rinishida ko‘riladi. 0 ‘z navbatida, ishlab chiqarish kompleksi o'zida ishlab chiqarish tizimi va ishlab chiqarishning funksiyalanishini ta’minlash tizimi (FTT) namoyon bo'ladi.
FTT tarkibiga quyidagilar kiradi:
-avtomatlashtirilgan transport yoki ombor transport tizimi (ATOT);
-asboblar bilan ta'minlashning avtomatlashtirilgan tizimi (ATA T);
- avtomatlashtirilgan nazorat tizimi (ANT);
-chiqindilami chiqarib tashlashning avtomatlashtirilgan tizimi (ChChTAT);
-jihozlarni ta’mirlash va buzilishini oldini olishni ta'minlash tizimi (JTT); -texnologik jarayonlarni boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimi (TJBAT),
- avtomatlashtirilgan loyihalash tizimi (ALT);
-ishlab chiqanshni texnologik tayyorlashning avtomat- lashtinlgan tizimi (IChTTAT);
- avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi (ABT) va boshqalar.
Mexanik ishlov berish bo'limlari mos ravishda ikkita ixtisoslashtirilgan shaklda bo‘ladi: texnologik va predmetli.
MIChT ikkita yo‘nalishda bo'ladi: Birinchi yo'nalish alohida texnologik operatsiyalarni avtomatlashtirish va operatsiyali MIChT yaratishni (tokarlik, frezerlik, jilvirlash) o‘z ichiga oladi. Ikkinchi yo'nalish esa ma’lum sinfdagi detallarga ishlov berishda texnologik jarayonlarni to iiq avtomatlashtirishi bilan xarakterla- nadi, bu esa tezda sozlanishi evaziga operatsiyali MIChT ga nisbatan samarasi yuqori bo‘lishini ta’minlaydi. MIChT tashkil qilishda asos qilib guruhli texnologiya olinadi. Chunki, sex va bo'limlarni detallar bo'yicha ixtisoslashda oson sozlanishi dastgohlarning turib qolishini minimal darajada bo‘lishini ta’minlaydi. Bu holatda boiim da texnologik bir jinsli operatsiyalari bir yoki bir nechta mahsulotning turli detallariga ishlov berish uchun bajariladi. Yig‘uv sexi yoki yig‘uv bo'limi asosiy jihozlarini tanlashda yillik ishlab chiqarish xarajatlarining eng kam bo'lishligiga erishish kerak. Asosiy yig'ish jihozlariga yig‘ish texnologik jarayonini bajaruvchi jihozlar kiradi: yig'ish stendlari, yig'ish uchun verstaklar, yig'ish stoli, qo'shimcha ishlov berish yoki yig'ish uchun metall kesish dastgohiga sovituvchi va qizdiruvchi qurilmalar, yuvish mashinalari, sinash va nazorat qilish stendlari. yig'ish konveyerlari, avtomatlashgan yig'ish qurilmalari va liniyalari. Ommaviy va yirik seriyali ishlab chiqarishda yig'ish avtomatlashgan va avtomatlashtirilgan yig'uvchi qurilma va liniyalarni, yig'uvchi konveyerlarni qo'ilab yig'ish ishlarini bajariladi va alohida o'rinlarlda yig'ish texnologik o'tishlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish olib boriladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Медников Г.Н. и др. G.N. I dr. Проектирование механосборочных цехов. М., «М аш иностроение», 1990, 352 с.
2. Иваиов .(.//., Иожтспко П .В. Практнкум но взапмоза- меняемости, стандартпзацпи п гехническим пзмеренням. М ., «Колос». 1977