Режа: Инженерлик конструкциялари хакида умумий маълумотлар 2

METALL КONSTRUКSIYaLARGA QO’YILGAN TALABLAR:
Metall qurilmalar yuk ko’tarish qobiliyatiga ega bo’lishi ya’ni mustahkamlik, ustivorlik va bikrlik talablariga javob berishi kerak.
Iqtisodiy jihatdan tejamli bo’lishi kerak,
Yig’ish muddatlarini kamaytirish uchun unumli usullar qo’llash va standart elementlardan keng miqyosda foydalanish zarur.
Metall konstruksiyalardan foydalanib qurilgan bino va inshoot-larning tashqi ko’rinishi go’zal bo’lishi, ya’ni estetik talablarga ham javob berishi kerak.
 
LOYIHALAShTIRIShNING TAShКILIY ShAКLI.
 Loyihalashtirish bir yoki ikki bosqichda bajariladi.
Bir bosqichda – ishchi loyiha qayta ishlatiladigan loyiha asosida quriladigan va texnik jihatdan murakkab bo’lmagan binolarni qurishda qo’llaniladi.
Ikki bosqichda – loyiha va ish hujjatlari bajariladi. Loyihalash bosqichida binoning me’morchiligi (arxitekturasi) qisqa tasvirlab beriladi va qurilish zarurligi asoslanadi.
METALL КONSTRUКSIYaDA IShLATILADIGAN MATERIALLARNING ASOSIY XUSUSIYaTLARI.
Mustahkamligi bo’yicha po’latlar uchta guruhga bo’linadi:
1) Mustahkamligi oddiy -185285 MPa, -365390 MPa
2) Mustahkamligi yuqori -295390 MPa, -430540 MPa
3) Mustahkamligi baland -440 MPa, - 590 MPa.
Legirlashtirishda qatnashadigan kimyoviy elementlar:
Uglerod «U» po’lat mustahkamligini oshiradi, plastiklik xusu-siyatini kamaytiradi, payvandlash imkoni pasayadi. Shuning uchun quri-lishda ishlatiladigan po’latlarda uglerod 0,22% gacha bo’lishi mumkin.
Кremniy «S» po’lat mustahkamligini oshiradi, payvandlash imkonini pasaytiradi va zanglashga qarshiligini kamaytiradi. Shuning uchun, kam uglerodli po’latda 0,3 % ,legirlangan po’latda esa 1%gacha bo’ladi.
Marganes «G» metallning mustahkamligini, qayishqoqligini oshi-radi va po’latga aralashgan oltingugurt bilan birikib, uning zararli ta’sirini kamaytiradi. Ammo, marganes miqdori 1,5% dan ortsa, unda po’lat mo’rt bo’lib qolishi xavfi bor.
Mis «D» mustahkamlikni va zanglashga qarshilikni oshiradi. Lekin, 0,7% dan ko’payganda po’lat tez qarib qolishiga sabab bo’ladi.