Reja: Ijtimoiy–iqtisodiy taraqqiyot bosqichlari va ularni bilishga bo’lgan turlicha yondashuvlar. Iqtisodiy tizimlar va ularning turli modellari. Mulkchilik munosabatlarning mohiyati va iqtisodiy mazmuni

Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish – bu xususiylashtirishdan tashqari, bu mulk hisobidan boshqa nodavlat mulk shakllarining vujudga keltirishning ham ko’zda to’shadi. U bir qator yo’llar bilan amalga oshiriladi:
1. Davlat korxonalarini hissadorlik jamiyatiga aylantirish;
2. Davlat korxonasini sotib, uni jamoa mulkiga aylantirish;
3. Mulkni qiymatga qarab chiqarilgan cheklar (vaucher) bo’yicha fuqarolarga bepul berish;
4. Mulkni ayrim tadbirkor va ish boshqaruvchilarga sotish;
5. Ayrim davlat korxonalarini chet el firma va fuqarolariga sotish yoki qarz hisobiga berish;
6. Davlat mol-mulkini auktsionlarda kimoshdi savdosi orqali sotish va hakozo.
Xususiylashtirishning usullari ham turli-tuman bo’lib, ularni 3-guruhga ajratish mumkin:
1. Davlat mulkini bepul bo’lib berish orqali xususiylashtirish;
2. Davlat mulkini sotish orqali xususiylashtirish;
3. Davlat mulkini bepul bo’lib berish hamda sotishni uyg’unlashtirish orqali xususiylashtirish.

Davlat mulkini xususiylashtirish usullari

↓ ↓

Mulkni bepul bo’lib berish orqali xususiylashtirish

Mulkni sotish orqali xususiylashtirish

↓ ↓

Mehnat jamoalariga bepul topshirish

Mehnat jamoalariga sotish

↓ ↓

Barcha jamiyat a‘zolariga bepul bo’lib berish

Barcha jamiyat a‘zolariga sotish

↓ ↓

Aholining ayrim ijtimoiy qatlashmlariga bepul berish

Kim oshdi savdosida fuqarolarga yoki yuridik shaxslarga sotish

↓ ↓

Har bir jamiyat a‘zosining davlat mulkini hosil qilishdagi ishtiroki, ya‘ni qo’shgan hissasiga qarab bo’lib berish

Korxonalarni keyinchalik mehnat jamoalari tomonidan sotib ijaraga berish

↓

CHet el firmalariga va fuqarlariga tashqi qarzni o’zish evaziga berish yoki sotish

___________↑_____________________________________________↑
↓

Mulkni bepul bo’lib berish hamda sotish usullarini uyg’unlashtirish orqali xususiylashtirish.