Reja: I. Umumiy fizika (Molekulyar fizika) fanining predmati, maqsad va vazifalari. Fanning boshqa fanlar bilan aloqasi. Talabalar bilimiga qo‟yiladigan talab. II. Umumiy yuklama va baholash mezoni. III

Lyudvig Bolsman (1844-1906).
Lyudvig Bolsman 20 fevral 1844 yili Vena 
shahrida tug‗ilgan. U Vena, Geydelberg va Berlin universitetlarida o‗qidi. U hali 
talabalik yillarida (1865) ―Notekis yuzalarda elektr harakati haqida‖ nomli ilmiy ishini 
chop ettirdi. 1867 yil Bolsman universitetni bitiradi va gazlarda atom va molekulalar 
soni va gazlarning ichki ishi‖ nomli ilmiy maqolasini e‘lon qiladi. Bolsman 1869yili 
Grashs universitetining fizika sohasi bo‗yicha professorlik unvoniga sazovvor bo‗ladi, 
hamda universitetning eksperimentalfizika kafedrasini boshqaradi va o‗sha zamon asbob 
uskunalari
Bilan jihozlangan fizikadan eksperimental laboratoriya 
tashkio etdi.1873 yili Venaga qaytib keadi va matematika 
kafedrasi mudiri lavozimida ishlaydi. 1876-1889 yillarda 
u yanaGratse universitetiga qaytib, statistik fizika 
bo‗yicha bir
qancha muhim ishlarni amalga oshiradi.
1884-1894 yillari Myunxen universiteti professori, 
1902 yildan to umrining oxirigacha Venada ishlaydi va 
1906 yili 16 sentyabrda vafot etadi. 
Bolsman o‗z hayotida fizikaning fundamental 
ishlaridan 
statistik 
mexaniqa, 
termodinamikaning 
ikkinchi qonuniga qo‗shgan ishlarida olamshumul ahamiyatga ega
Jozayya Villard Gibbs (1839-1903)
Jozayya 
Villard Gibbs 11 fevral 1839 yili Nyu Gavana shtatining 
professor oilasida tug‗ilgan. Uning oilasi shtatlardan 3 
yilga 1866 yili Evropaga ko‗chib keladi. U Parijda va 
Berlinda 
o‗qiydi, 
mashhur 
olimlar 
Krixgof 
va 
Gelmgolslardan saboq olgan. Uning birinchi ilmiy ishi 
ya‘ni doktorlik dissertatsiyasi texnik mexaniqaga 
bag‗ishlangan edi. 1873 yili uning birinchi termodinamik 
ishi «Termodinamik suyuqliklarninggrafik metodi» ishi 
edi. U o‗zining ishlarida termodinamik ish Karno siklini 
grafik ifodalab, grafikning yuzuni hisoblash orqali 
termodinamik ishni hisoblab chiqarish mumkin ekanligini 
Lyudvig Bolsman 
(1844-1906)
Jozayya Vilard Gibbs 
(1839-1903)

---

8 
ko‗rsatgan. Uning ishlarida 1) entropiya va temperatura, 2) entropiya va hajm, 3) hajm 
va logarfmetr, 4) temperatura va bosimlarni sodda usulda yuzani topib uning 
qiymatlarini hisoblashni ko‗rsatadi. Gibbsning bu ishlarini Maksvell yuqori baholagan 
edi, uning metodi bilan istalgan moddaning grafigi orqali uning parametrlarini o‗lchash 
mumkinligini ta‘kidlaydi. Gibbs termodinamikada termodinamik funksiyalar metodini 
qo‗llagan olimlardan biridir. 
Gibbs juda ko‗p akademiyalarning a‘zosi bo‗lgan. 1902 yili uning ‖Statistik 
mexaniqa asoslari‖ ilmiy ishlari to‗plami chop etilgan. Bu bilan u molekulyar kinetik 
nazariya faqat issiqlik hodisasini mehaniq holatda tushinishdan, issiqlikning fizikaviy va 
ximiyaviy jarayonlarda o‗rnini aniqlashga hissa qo‗shgan. U 1903 yili 28 aprelda bevaqt 
olamdan o‗tadi.