|
«Tayyor mahsulotning pul shaklidagi harakati»
Hisobot davri oxirida 16-qaydnomaning oylik jami summasi 11-jurnal-orderga ko‘chiriladi. Bu jurnal-order ikki bo‘limdan iborat bo‘lib, 1-bo‘limda tayyor mahsulot, realizatsiya bilan bog‘liq xarajatlar hisobvarag‘i, jo‘natilgan tovarlar, sotish, xaridor va buyurtmachilar bilan hisob-kitob hisobvaraqlarining krediti bo‘yicha yozuvlar keltiriladi. Ikkinchi bo‘limda mahsulot sotish bo‘yicha analitik hisob ma’lumotlari keltiriladi.
16-qaydnoma va 11-jurnal-order asosida tuziladigan tovarni sotish haqidagi hisobotda quyidagi ko‘rsatkichlar ko‘rsatiladi: sotilgan mahsulotning reja tannarxi, reja va haqiqiy tannarx o‘rtasidagi farq, sotish bilan bog‘liq xarajatlar hisobvarag‘i, soliq, sotishdan olingan tushum va oxirgi moliyaviy natija, ya’ni foyda yoki zarar summasi.
Texnika nazorati bo'limi tomonidan qabul qilingan, tayyor holga keltirilgan mahsulotlar omborga topshiriladi. Bu jarayon ko'pchilik korxonalarda topshirish nakladnoyi yoki mahsulot topshirish vedomosti orqali rasmiylashtiriladi. Hujjatlarda topshiruvchi, uning topshirish muddati, mahsulotning nomenklatura raqarni, nomi, soni, reja tannarxi va tegishli moddiy javobgar shaxslarning imzosi qo'yiladi. Qabul hujjatlari asosida buxgalteriya mahsulot topshirish vedomostini yuritadi. Omborlarda mahsulot harakatining miqdor ko'rsatkichlaridagi hisobi varaqalarda yuritiladi. Varaqaga har bir kirim va chiqim, hujjatlari asosida mahsulot xarajati bilan bog'liq operatsiyalar yozib boriladi.
Tayyor mahsulotlar ombordagi hisobi operativ buxgalteriya usuli bo'yicha tashkil qilinadi, ya'ni har bir buyum nomenklatura raqarniga ombor materiallari hisobi kartochkasi ochiladi. (N! M-17-shakli). Ombor hisobining to'g'ri yuritilganligi ombor hisobi kartochkasiga buxgalterning imzo qo'yishi bilan tasdiqlanadi.
Moddiy javobgar shaxs ombor hisobi ko'rsatkichlari asosida har oyda tayyor mahsulotlar qoldiq hisobi vedomostini to'ldiradi. Bu yerda hisobi baholari bo'yicha qoldiqlar taksirovka qilinadi va buxgalteriya hisobi ma'lumotlari (l6-vedomostning l-bo'limi) bilan solishtiriladi. Mahsulot kirimi va chiqimi bilan bog'liq operatsiyalar rasmiy-lashtirilgan dastlabki hu jjatlar ombor varaqalariga yozilganidan keyin buxgalteriyaga topshiriladi. Bu yerda hujjatlar tekshiriladi, guruhlanadi va ular asosida tegishli hisob registrlari tuziladi. Tayyor mahsulot harakatining pul shaklida ifodalangan hisobi ombor hisobi ma'lumotlari asosida buxgalteriyada yuritiladi.
Tayyor mahsulotning sintetik hisobi quyidagi schyotlarda yuritiladi:
2810-«Ombordagi tayyor mahsulot».
2820-«Ko'rgazmadagi tayyor mahsulot».
2830-«Komissiyaga berilgan tayyor mahsulot».
28lO-«Ombordagi tayyor mahsulot» schyoti korxonaning omborida mavjud bo'lgan tayyor mahsulot miqdorini bildiradi.
Ushbu schyotning debeti 2010, 2110, 2310 va boshqa schyotlaming krediti bilan korrespondensiyada korxona omboriga qabul qilingan tayyor mahsulotlar qiymatini ifodalaydi.
Hisob-kitobning jurnal order shaklida tayyor mahsulotlar analitik hisobi vedomostda yuritiladi.
Bu vedomost 4 ta bo'limdan iborat bo'lib:
I-bo'lim «Tayyor mahsuIotlarning puI shaklidagi harakati» deb nomlanadi.
Unda mahsuIotlaming hisobot oyi boshiga qoldig'i, omborga qabul qilingani, xaridorlarga jo'natiIgani va hisobot oyi oxiridagi qoldig'i, qabul qilingan bahoda hamda haqiqiy tannarxda ko'rsatiladi.
2-bo'lim «Jo'natilgan va sotilgan mahsulotlar)) deb nomlanib unda jo'natilgan mahsulotlar analitik hisobi xaridor korxonalar nomiga yozilgan har bir talabnomasi bo'yicha alohida yuritiladi.
3-bo'lim «To'langan va to'lanmagan schyotlar)) haqida umumiy ma'lumotlar deb nomlanib, unda jo'natilgan va sotilgan mahsulotlar to'g'risida umumiy ma'lumotlar koʻrsatilgan.
4-bo'limda soliq bo'yicha soliq idoralari bilan hisob-kitob ma'lumotlari keltiriladi.
Tayyor mahsulotlar va dastlabki hujjatlarni ro'yxatdan o'tkazish
Yakuniy mahsulot uchun quyidagilarni tayyorlash kerak majburiy hujjatlar tovarlar ombordan olib qo'yilganda talab qilinadi:
•muvofiqlik deklaratsiyasi yoki sertifikati,
•gigienik xulosa,
•sifat sertifikati,
qadoqlash yorlig'i va mahsulot toifasiga mos keladigan, uning sifati va to'liqligini tasdiqlovchi boshqa qog'ozlar.
Ro'yxatda keltirilgan hujjatlarsiz kompaniya o'z tovarlarini sotishga haqli emas.
Davlat korxonalari ishtirokida amalga oshirilgan barcha operatsiyalargabirlamchi hujjatlar ilova qilinadi. Har bir operatsiyaning o'ziga xosligi bor qat'iy shakl hujjat.
Omborga tayyor mahsulotlarni qabul qilisj tayyor mahsulotlarni saqlash joylariga o'tkazish uchun yo'l varaqasi yordamida amalga oshiriladi. U taqdim etadi:
•tovarlar qayerdan va qayerdan o'tkazilganligi;
•vakillik hisobi,
•mahsulot haqida asosiy ma'lumotlar,
•uning xususiyatlari.
Hujjat topshiruvchi va qabul qiluvchi shaxslar tomonidan imzolanadi, shundan so'ng u buxgalterga yuboriladi.
Bunday operatsiyani etkazib berish dalolatnomasi yordamida amalga oshirish mumkin, unda ombor, ustaxona, ko'chirilayotgan tovarlar miqdori va u to'g'risidagi ma'lumotlar ko'rsatilgan. Bunga parallel ravishda ular qabul qilish varaqasi va soddalashtirish tartib-qoidalaridan foydalanadilar ombor hisobi.
GPU ichidagi har qanday harakat saqlash joylari ombor buxgalteriya kartalarida () yoki omborni hisobga olish kitobida (M-40 shakli) qayd etiladi. Xarajatlar ko'rsatkichlari buxgalteriya hisobida aks ettiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
