|
15-Мавзу. Хавфсизликни таъминлаш юзасидан услубий тадбирларни ишлаб чиқиш ва бахтсиз ҳодисаларни таҳлил қилиш Режа: 1. Хавфсизликни таъмирлаш буйича тадбирлар тузиш. 2. Шикастланишларнинг турлари. 3. Шикастланишларнинг келиб чиқишининг асосий сабаблари. 4. Бахтсиз ходисаларни таҳлил қилиш ва иқтисодий таъсирини аниқлаш. 1. Хавфсизликни таъминлаш бўйича тадбирлар тузиш 1. Хавфсизликни таъминлаш бўйича тадбирлар тузиш Таҳлил қилиш ва маълумотларни статистик жиҳатдан ишлаб чиқишда шикастланишларининг оз-кўплиги. частота кўрсатгичларининг оғир ва енгиллигига боғлиқ, 1000 кишига нисбатан шикастланишининг ўртага сони қўйидаги формула бўйича ифодаланади. П = Н 1000 / Р бу ерда: П - қайтариш коэффиценти: Н - муайян давр ичида шикастланишлар сони (ой, чорак, ярим йил) Р - ишловчилар сони. Майиб бўлишлик оғирлик коэффиценти, вақтинчалик иш куни йўқотишни ўрнатилган ўртага давомийлиги бир бахтсиз ҳодиса учун П = Д / Н формула билан аниқланади. бу ерда: П - оғирлик коэффиценти: Д - йўқотилган иш кунлари йиғиндиси, Н - шу давр ичида содир бўлган бахтсиз ҳодиса нати- жасида шикастланганлар сони. Шикастланиш оғирлиги кўрсатгичи маълум даражада частота кўрсаткичини тўлдириб боради. Юз берган шикастланишларга бир хилда баҳо бериш мумкин бўлмайди, чунки, у шикастланувчининг: Шикастланиш оғирлиги кўрсатгичи маълум даражада частота кўрсаткичини тўлдириб боради. Юз берган шикастланишларга бир хилда баҳо бериш мумкин бўлмайди, чунки, у шикастланувчининг: - жароҳат хусусиятига (механик, термик ва бошқалар) - касби (дурадгор, слесар, юк тошувчи ва бошқалар) - меҳнат стажига - ёшига - жинсига қараб таҳлил қилади. Шикастланишнинг олдини олиш ишни ташкил этишда сингнализация йўли билан ҳисоблаш ва таҳлил қилишнинг тезкор шакли мавжуд бўлиб, бу жуда қисқа муддат ичида (ҳафта, ой) ўтказилади. Унга қўйидаги маълумотлар киритилади: - цех - асбоб - ускуналар туркуми - вақти. 2. Шикастланишларнинг турлари 2. Шикастланишларнинг турлари Шикастланишлар турига караб: - механик (яра тошиши, синиш) - термек (куйиш, совуқ уриш) - кимёвий (куйиш, ўткир заҳарланиш) - электр қувватидан шикастланишларга бўлинади. Шикастланиш жойига қараб эса оёқ ва бош шикастланиши (кўздан бошқа) гавда, қўл (бармоқлардан ташқари), шунингдек, кўп жойларнинг шикастланишига бўлинади. Шикастланишлар оғир-янгиллигига кўра меҳнат қобилияти йўқолмайдиган - енгил шикастланишга, меҳнат қобилияти бир кунлаб, ҳафталаб ва ҳатто ойлаб йўқотиладиган ўртага ва оғир шикастланишларга бўлинади. Шикастланишнинг оғир тури меҳнат қилишга қобилиятини мутлақо йўқотишга сабаб бўлиши ва ногиронликка олиб келиши мумкин. 3. Шикастланишларнинг келиб чиқишининг асосий сабаблари. 3. Шикастланишларнинг келиб чиқишининг асосий сабаблари. Техник жиҳозларнинг носозлиги натижасида, дастгоҳларнинг тўхтаб қолиши тасмаларнинг узилиб кетиши ва шу каби ходисалар шикастланишларга олиб келади. Бунга уларнинг ўз вақтида эҳтиёт юзасидан таъмирланмаганлиги, узлуксиз ишлаши натижасида айрим қисмларнинг ишдан чиқиши сабаб бўлиши мумкин. Шундай ҳодисалар руй бермаслиги учун меҳнат хавфсизлиги бўйича жавобгар шахсларнинг доимий назорати талаб этилади. Технологик жараёнинг бузилиши натижасида термик, кимёвий жароҳатланиш ва ўткир заҳарланишлар юзага келади. Бунинг олдини олиш учун режа асосида ишчиларнинг билимини ўз вақтида текшириб туриш ва йўриқлар бериш катта аҳамиятга эгадир. Ишлаб чиқариш ҳажмига нисбатан иш корхоналарининг кичиклик қилиб қолиши, тайёр махсулотларни сақлаш хоналарининг (омборларнинг) шароити хоналарининг бўлмаслиги, маҳсулотни тайёрлов жойларидан ўз вақтида олиб кетилмаслиги, йўлларнинг тор бўлиши, иш шикастланиши хавфининг ортишига сабаб бўлади. 4. Бахтсиз ҳодисаларни тахлил қилиш ва иқтисодий таъсирини аниқлаш. 4. Бахтсиз ҳодисаларни тахлил қилиш ва иқтисодий таъсирини аниқлаш. Иш жараёнида малакали кадрлардан ажралиб қолиш эвазига маълум узилишлар содир бўлади. Биринчи навбатда моддий зарар нимадан иборат кўриб чиқамиз. 1. Бахтсиз ходиса туфайли ишга яроқсизлиги учун нафақа миқдори Н = К Я. бу ерда К - ўртага кунлик иш ҳақи Я - ишга яроқсиз кунлари сони 2. Саломатликни тиклаб олиш учун дори-дармон ва тиббиёт муассасида сарфланадиган харажат миқдори а) - қисман ногиронлик учун М = ( У - ( У +Н )) Т К б) - бутунлай ногирон бўлганда М = ( У – Н) Т К Бу ерда У – бахтсизликкагача бўлган ўртага ойлик маоши,У-ногоронлик давридаги ўртача ойлик маоши,сўм. Т - 12 (55- t ) хотинлар учун Т0- 12 (60- t ) эркаклар учун ишчининг ёшини кўрсатувчи коэффиcент t – шикастланган ишчининг ёши, К - ташкилот айбини изохловчи коэффицент в) Вафот этган ишчининг оиласига тўланадиган нафақа миқдори Нуқ= 12 (У01 / m+ 1-Нк) Кт+ tк бу ерда m - қарамоғидаги одамлар сони Hk – қарамоғидаги одамларига нафакаси,tk - қарамоғидаги одамлар нафақага тўланадиган йиллар йиғиндиси 4. Тиббиёт ташкилотларининг моддий сарф- харажатлари: Хтқ = Хк. Nт бу ерда, Хк - бир кунлик тиббиёт ҳаржатлари Nт - жами тиббиёт хизмати кўрсатилган кунлар сони
Do'stlaringiz bilan baham: |
