Reja: G`aznachilikning yagona hisobraqami to’g’risida tushuncha

3. Yagona g’azna hisobraqamida budjet daromadiari ijrosini hisobga olish
Maiumki, O`zbekistoRespubllkasi davlat budjeti daromadlari qismi asosini mamlakatimizda 2014-yil, 1 yanvardan amalga kiritilgan O`zbekistoRespublikasi Budjet Kodeksining 50-51 -52-moddalari bilan belgilab qo`yilgan daromadlar tashkil qiladi.
Davlat budjetiga majburiy to`lovlarning kelib tushishi soliq va bojxona tizimlariga kiruvchi maxsus vakolatli organlar hamda mazkur vazifa zimmasiga yuklatilgan boshqa davlat organlari tomonidan ta'minJanadi.
Davlat budjetiga o^£tkaziladigan soliqlar va majburiy to`lovlaming hisobga olinishi yoki budjet hisobiga keragidan ortiq miqdorda o`tkazib yuborilgan summalarning qaytarib berilishi respublikamizda amalda bo`lgan Soliq Kodeksi, Bojxona Kodeksi, shuningdek, 2001-yil, 19-fevralda qabul qilingan "O`zbekistoRespublikasi Davlat budjetining kassa operatsiyalarini amalga oshirish orqali ijrosini ta'minlash to`g'risida"gi 1009-sonli raqam bilan davlat ro`yhatidan o`tkazilgan yo`riqnomalar asosida bajariladi.
Davlat budjetining markaziy bo`g`ini bo`lgan respublika budjetiga Soliq Kodeksining 23-moddasida belgilab berilgan umumdavlat daromadlari va majburiy to`lovlari tushiriladi. Ma'lumki, umumdavlat ahamiyatiga ega boigan tartibga soluvchi soliqlar bo`yicha to`lovlar O`zbekistoRespublikasi Prezidentining Budjet parametrlari to’g’risidagi maxsus qarori bilan har moliya yili uchun tasdiqlanadigan normativlar bo`yicha respublika budjetiga o`tkaziladi.
Umumdavlat soliqlarining ayrimlari bo`yicha to`lovlar turlicha respublika budjetiga yoki Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahrining budjetlariga o`tkazilishi mumkin.
Qoraqalpog`istonRespublikasi va mahalliy hokimiyat organiari budjetlariga tartibga soluvchi umumdavlat soliq to`lovlarming normativlarga asosan taqsimlanadigan maium qismi, mahalliy budjetlarga o`tkazilishi belgilab qo`yilgan umumdavlat soliqlarining bir qismi hamda mahalliy soliqlar va boshqa xil yig`imlar bo`yicha to`lovlar o`tkaziladi.
Tartibga soluvchi umumdavlat soliqlardan to`lovlarini bajarish yuzasidan zimmasidagi majburiyatlarm bajaruvchi soliq to`lovchilar tomonidan to`langan soliqlar va boshqa to`lovlar summalari tegishli banklar tomonidan respublika budjetiga o`tkaziladi va O`zbekistoRespublikasi Markaziy banki tomonidan belgilanadigan tartib-qoidalarga muvofiq respublika budjetining asosiy hisob-kitob raqamiga jamlanadi, shuningdek, amaldagi qonunchilik normalariga asosan, Qoraqalpog`istonRespublikasi va mahalliy hokimiyat organlarining budjetlariga o`tkazib beriladi.
Mahalliy budjetlar ixtiyorida qoldiriladigan umumdavlat soliqlarining qanday qismi Qoraqalpog`iston Respublikasining respublika budjetiga, viloyatlarning viloyat budjetiga va Toshkent shahri mahalliy budjetining shahar budjetiga o`tkazilishi, qanday qismini ular tasarrufidagi tuman/shahar budjetlariga o`tkazib berish kerakligini belgilovchi normativlar Qoraqalpog`iston Respublika-sining Vazirlar Kengashi, viloyat va Toshkent shahar hokimlari tomonidan tasdiqlanadigan maxsus qarorlar bilan belgilanadi.
Alohida shahar hududiga kiruvchi tumanlarning mahalliy budjetiga umumdavlat soliqlarining qanday qismini ajratib berish lozimligini belgilovchi normativlar, o`z navbatida, viloyat miqyosi-dagi shahar hokimlari qarorlari bilan tasdiqlanadi.
Ma`lumki, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007yil, 1-noyabrdagi PQ-721-sonli Qaroriga muvofiq ravishda, mamlakatimiz hududlarida "Davlat moliyasini boshqarish tizimini isloh qilish" loyihasi muvaffaqiyatli amalga oshirilmoqda. Mazkur loyiha doirasida amaldagi davlat moliyasi tizimining faoliyatini yorituvchi axborot tizimini takomillashtirish ko`zda tutilgan.
2009-2011-yillar mobaynida yuqorida nomi keltirilgan PQ721-sonli qaroriga muvofiq, respublikada "Davlat moliya tizimini boshqarishning informatsion tizimi" deb nomlangan zamonaviylashtirilgan amaliy dastur bilan ta'minlash rejalashtirilgan. Mazkur dastur yordamida butun respublika hududida davlat budjeti g’azna ijrosini, shu jumladan, davlat budjeti daromad qismining g’azna ijrosini ta'minlash bilan bogiiq barcha jarayonlarni qamrab olishga imkoniyat yaratiladi.