Reja: Galvanik elementlar Elektrokimyoviy jarayonlar

ELEKTR YURITUVCHI KUCH (EYUK) 
GALVANIK ELEMENTLARNING ELEKTR
YURITUVCHI KUCHI 
Kimyoviy reaksiya natijasida elektr energiyasi hosil qiladigan, 
ya’ni kimyoviy energiyani elektr energiyaga aylantiradigan asboblar 
galvanik elementlar deyiladi. 
Galvanik element tuzish uchun bir-biriga tegib turgan (yoki bir-biri 
bilan sifon orqali tutashtirilgan) ikki elektrolit eritmasiga ikki xil metall 
tushirilib, ularning uchlari tashqi zanjir orqali bir biriga ulanadi. Ikkala 
elektrod birgina metalldan yasalgan bo’lishi ham mumkin, u holda bir elektrodni suyultirilgan eritmaga, ikkinchisini konsentrlangan eritmaga tushirib, konsentratsion galvanik element hosil qilinadi. 
Volta mis va ruh plastinkalarini sulfat kislotaga tushirib, misni ruh 
bilan tutashtirilganda elektr toki hosil bo’ladi, elektr tokining bu manbai 
Volta elementi deb ataladi. 
Volta elementining elektr yurituvchi kuchi dastlabki vaqtda 
taxminan 1 voltga yetadi. So’ngra, bu elementning musbat qutbi bo’lgan
misda vodorod ajralib chiqishi (qutblanishi) sababli, uning elektr 
yurituvchi kuchi kamayib ketadi. 
Galvanik elementga Yakobi-Daniel taklif qilgan element misol 
bo’la oladi. Bu element mis sulfat va ruh sulfat eritmalariga tushirilgan 
mis va ruh plastinalaridan iborat. 
Galvanik elementlarda elektr tokining hosil bo’lish mohiyati 
quyidagicha: agar biror metall parchasi suvga botirilsa, metall ionlari suvning polyar molekulalariga tortilishi sababli eritmaga o’ta boshlaydi. Buning natijasida musbat ionlarining bir qismini yo’qotgan metall ortiqcha elektronlarga ega bo’lib qoladi va manfiy zaryadlanadi, eritma esa musbat zaryadlanadi. 
KIMYOVIY MUVOZANAT. QAYTAR VA QAYTMAS REAKTSIYALAR
Barcha kimyoviy reaksiyalarni ikkiga qaytar va qaytmas reaksiyalarga bo’lish mumkin. Faqat bir yo’nalishda boradigan reaksiyalar qaytmas reaksiyalar deyiladi. Reaksiya natijasida ko’p miqdorda issiqlik ajralib chiqsa, gaz modda, cho’kma yoki oz dissotsilanadigan moddalar hosil bo’lsa, bunday reaksiyalar amalda qaytmas bo’ladi: