Reja: Fanga kirish, uning maqsadlari va masalalari. Ma’lumоtlarga ishlоv berishning avtоmatlashtirilgan tizimlari va ularni qo’llanish sоhalari

Fаyl (jаdvаl) –bu bir хil tuzilmаgа egа bo’lgаn Yozuvning nusхаlаr to’plаmidir. U o’zichа hаr bir mаydоndа qiymаtgа egа.
«Ma’lumоtlar bazasi» - Shaхsiy kоmpyuterlarda, хisоblash tizimlarida, kоmpleks va tarmоqlarda ma’lumоtlar bazasini tashkil qilish yo’llari, ma’lumоtlar bazasini bоshqarish tizimlarini tuzish printsiplari, ma’lumоtlar, bazasini lоyiхalashtirish yo’llari va uslublarini o’rganish, taqsimlangan ma’lumоtlar bazasini yaratish printsiplari hamda ular asоsida zamоnaviy avtоmatlashtirilgan infоrmatsiоn tizimlarni lоyihalash va yaratish masalalarini qamraydi.
Axborotlar turli ko’rinishda akslanib, matn ko’rinishidagi ma’lumotlar eng ko’p tarqalgan. Matnli ma’lumotlarda ixtiyoriy ob’ektning umumiy tushunchalari kiritilishi mumkin. Axborotlarni qulay usulda saralab, foydalanish mumkin bo’ladigan turi jadvallarda yozilgan ma’lumotlardir. Jadvallarda esa ob’ektlarning umumiy xarakteristikalari tartib bo’yicha yoziladi.
Axborot texnologiyalarining rivojlanishida yani ma’lumotlarning kun sayin o’garishi ma’lumotlar ustida ishlashning ustuvorligi oshiradi. Ularni saqlash, tez qidirib topish, qayta ishlash, hisobotlar tayyorlash uchun ma’lumotlar bazasini (MB) yaratish shu kunning dolzarb vasifalariga aylangan.
Ma’lumotlar bazasi – o’zaro bog’langan va tartiblangan ma’motlar majmuasi bo’lib, u bir guruhdagi ob’ektlarning xususiyatini, holatini va ular urtasidagi munosabatni ma’lum tartibda tavsiflaydi, umuman olganda MB ni strukturalangan ma’lumotlar to’plami deb ham qarash mumkin.
MB da tayyorlangan jadvallar o’zaro bog’langan bo’lsa, bunday MB ni relyasion turdagi MB deb aytish mumkin. Bunda jadvallarni o’zaro bog’lanishi uchun umumiy xususiyatga ega bo’lgan unikal (takrormas) maydon tushunchasi kiritilgan. Bu tushuncha MB ning kalitli maydoni ham deb ataladi. Jadvalning bunday bog’lanishi sxemasi deyiladi. Relyasion MB quyidagi parametrlar (xossalar) bilan baholanadi.

1. 
   Soddalik (Прастота)
   
2. 
   Moslashuvchanlik (Гибность)
   
3. 
   Aniqlilik (Точность)
   
4. 
   Maxfiylik (Секретность)
   
5. 
   Bog'liqlik (Свезанность)
   
6. 
   Bog'liqsizlik (Несвиязонность)
   
7. 
   Ma’lumotlar bilan murakkab amalni bajarish tili.
   

Tekshirish uchun savollar:

1. 
   Ma’lumotlar bazasi deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Ma’lumotlar bazasi fanining maqsad va vazifalari nimalardan iborat?
   
3. 
   Fanning boshqa fanlar bilan aloqadorligi qanday?
   
4. 
   Fanning ishlab chiqarishdagi o’rni?