Reja Eritrositlar Leykositlar Trombositlar

Immunitetning gumoral omillari. Bakteriyalar shu bakteriyalarga sezgir bo’lmagan organizmga kirsa, tezda nobud bo’ladi. Bular faqatgina fagositoz yo’li bilan emas, balki organizm suyuqligida bo’lgan moddalarning parchalash ta’siri tufayli ham nobud bo’ladi. Bu moddalar (yoki omillar) gumoral (grekcha gumor-suyuqlik demakdir) moddalar deb ataladi. Bular qon bilan uzviy bog’langandir. Yuqumli kasallikni boshdan kechirilgandan so’ng yoki organizmga biror mikrob yoki organizm uchun yot bo’lgan oqsil moddalarini sun’iy ravishda yuborish yo’li bilan qonda tegishli mikroblar va oqsil tanachalarini zararsizlantirish va parchalash qobiliyatiga ega bo’lgan modda paydo bo’ladi. Bu moddalar antitelalar deb ataladi. Antitelalarni paydo qiladigan mikrob yoki oqsil tanachalari antigenlar deb ataladi.
Antilelalar asosan limfa tugunlarida va tomoqda hosil bo’lib, shu joydan qon va limfaga o’tadi. Infeksiyadan tuzalgan organizm qonining zardobida antitelalar paydo bo’lishi tufayli bu kasallikni qo’zg’atuvchisiga nisbatan yangi xususiyat paydo bo’ladi. U immunli zardobga aylanadi. Antigen organizmga takror tushganda u immunli zardobning antitelasi bilan bog’lanadi va zararsizlantiriladi.
Immunitet ishlab chiqarish mexanizmlari orasida to’sqinlik qilish mexanizmi ma’lum ahamiyat kasb etadi. Organizmning tashqi muhit orqali tushadigan turli kasalliklarni keltirib chiqaradigan agentlarda saqlaydigan ana shunday to’siq apparati teri va shilliq qavati hisoblanadi. Bularni tashqi to’siqlar deb atash mumkin.
Terining shikastlanmagan epidermisi bakteriya va ko’pgina zaharli moddalarni o’tkazmaydi, shu sababli teri bakteriyalar uchun mustahkam to’siq hisoblanadi.
Organizmda ayrim a’zo va to’qimalarni kasallik paydo qiluvchi agentlarning ta’siridan saqlaydigan ichki to’siqlarning murakkab tizimlari ham bor. Jigar ana shunday kuchli ichki to’siqlaridan biridir. Ichak va qorin bo’shlig’idagi boshqa a’zolardan kelgan qon jigar orqali o’tadi. Bu qonda bo’lgan hamma zaharli moddalar jigarda ushlanib qoladi va zararsizlantiriladi. Jigarda sodir bo’ladigan ko’pgina jarayonlarning orasida uning to’siqlik, himoya qilish funksiyasi eng muhim funksiyalardan biridir.