Режа: Елимланган ёғоч фермалар

Toshkent arxitektura qurilish instituti bino va inshootlar qurilishi fakulteti 13-16 guruh talabasi JUMAYEV_DILMUROD_ning yog`och konstruksiyalari fanidan tayyorlagan taqdimoti

Qabul qildi:______________

МАВЗУ: Елимланган ёғоч фермаларни ҳисобш

РЕЖА:
Елимланган ёғоч фермалар
Елимланган сегментли ёғоч фермаларнинг ҳисоби
Ёпмаларда қўлланиладиган учбурчакли фермалар ва уларни ҳисоблаш.
Ёғоч фермалар икки асосий синфларга бўлинади:
елимланган ёғоч синфлар
бутун ёғочли синфлар
Елимланган ёғоч фермаларнинг оралиғи 12  30 метргача бўлиши мумкин.
Фермалар геометрик схемалари бўйича сегментли, кўпбурчакли, трапециясимон-бешбурчакли ва учбурчакли турларга бўлинади
Фермалар тайёрланиши бўйича ҳам икки турга бўлинади:
1)завод шароитида тайёрланадиган фермалар (елимланган ёғочли фермалар);
2) қурилиш майдонини ўзида тайёрланадиган фермалар (бутун ёғочли фермалар).

Амалиётда яхлит ёки стерженли-ферма тўсин конструкцияларини танлаш - асосан иншоотнинг вазифасига қараб аниқланади. Масалан, кимёвий агрессив муҳит шароитида стерженли тўсинларни (фермаларни) қўллашга тавсия этилмайди, чунки бу ҳолда ҳар хил туз, кислота ишқорлар учун таъсир этиш юзалари каттадир.

Амалиётда яхлит ёки стерженли-ферма тўсин конструкцияларини танлаш - асосан иншоотнинг вазифасига қараб аниқланади. Масалан, кимёвий агрессив муҳит шароитида стерженли тўсинларни (фермаларни) қўллашга тавсия этилмайди, чунки бу ҳолда ҳар хил туз, кислота ишқорлар учун таъсир этиш юзалари каттадир.

Фермалар индустриал конструкция ҳисобланади. Уларда елимланган ёғоч ишлатилиши - ўтга чидамлиликни оширади.
Агар елимланган ёғочни ишлатиш имконияти бўлмаса, тўртқирра ёғоч кўринишидаги стерженлардан фойдаланилади. Бу турдаги фермаларни ўтга чидамлилиги кичикдир.
Фермалар асосан статик аниқ схемалар асосида ҳисобланади.
Статик ноаниқ системаларда фермаларни қўллаш, умуман тавсия этилмайди.
Бу ҳолда тугунлардаги деформацияланиш ҳисобига зўриқишларни бошқа стерженларга узатилиши юз бериб қолиши мумкин.
Фермалар, стерженларининг материаллари турларига қараб ҳам қуйидаги турларда бўлинади: бутунёғочли, металёғочли, елимланган ёғочли.
Металлёғоч стерженли фермаларда асосан қуйи белбоғини иккита пўлат бурчакликдан, юқори белбоғини эса елимланган ёғочдан тайёрланади.
Учбурчакли, ҳавонлари пастга йўналган, елимланган ёғочли фермалар юқори белбоғининг қиялиги катта бўлади.
Бу фермаларни қуйи белбоғи икки пўлат бурчакликдан тайёрланади ва ҳисоблаш орқали уларнинг узунлиги бўйича биргаликда ишлашини таъминлаш мақсадида бикрлик қобирғалари қўйилади (бир-бирига металл пластинка ёрдамида пайвандланади).
Бу фермаларнинг ҳавонлари фақат сиқилишга ишлайди. Шунинг учун ҳавонлари ёғочдан тайёрланади ва уларнинг кенглиги юқори белбоғ кенглиги билан бир хил олинади.
Фермаларнинг устун стерженлари чўзилишга ишлайди ва улар пўлат якка арматура стерженларидан тайёрланади.
Учбурчакли ҳавонлари юқорига йўналган елимланган ёғочли фермалар, учбурчакли ҳавонлари пастга йўналган фермалар сингари юқори белбоғ ва қуйи белбоғларга эгадирлар.
Бу фермаларнинг ҳавонлари чўзилишга ишлайди ва ҳавонлар пўлат арматура стерженларидан тайёрланади, устун стерженлари эса сиқилишга ишлайди ва устунлар ёғочдан кенглиги юқори белбоғ кенглиги билан тенг қилиб тайёрланади.
Бу фермаларнинг ҳавонлари металл бўлганлиги учун, уларнинг тугунларда маҳкамланиши масаласи бироз мураккаброқдир. Ундан ташқари ферма хусусий оғирлиги натижасида сезиларли эгилиши мумкин.