Reja: Elektron hukumat tizimining mamlakatda muvaffaqiyatli amalga oshirilganligini

Elektron hukumatni amalga oshirishning muvaffaqiyati

Reja:

1. Elektron hukumat tizimining mamlakatda muvaffaqiyatli amalga oshirilganligini

2. Elektron hukumatning muvaffaqiyat omillari

Elektron hukumat davlat organlarining jismoniy va yuridik shaxslarga
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash yo‘li bilan davlat xizmatlari ko‘rsatishga doir faoliyatini, shuningdek idoralararo elektron hamkorlik qilishni ta’minlashga qaratilgan tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlar va texnik vositalar tizimidir.
Elektron hukumat atamalarini quyidagi to‘rtta asosiy qismlari orqali
umumlashtirish mumkin. Elektron hukumat quyidagicha tavsiflanadi1.
1. AKT dan foydalanish (kompyuter tarmoqlari, internet, faks va telefon).
2. Hukumat faoliyatini qo‘llab-quvvatlash (axborot bilan ta’minlash,
xizmatlar, mahsulotlar, mamuriy boshqaruv).
3. Fuqarolar bilan hukumat munosabatlarini rivojlantirish (yangi aloqa
kanallarini yaratish, siѐsiy ѐki ma’muriy jaraѐnlariga fuqarolarni targ‘ibot va
tashviqotlar orqali jalb qilish)
4. Belgilangan strategiyalarga mos ravishda ishtirokchilarni jaraѐnlarda
qatnashish qiymatini belgilash.
Elektron hukumatning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
- davlat organlari faoliyatining samaradorligini, tezkorligini va shaffofligini
ta’minlash, ularning mas’uliyatini va ijro intizomini kuchaytirish, aholi va
tadbirkorlik sub’ektlari bilan axborot almashishni ta’minlashning qo‘shimcha
mexanizmlarini yaratish;
- ariza beruvchilar uchun mamlakatning butun hududida davlat organlari
bilan o‘zaro munosabatlarni elektron hukumat doirasida amalga oshirish bo‘yicha imkoniyatlar yaratish;
- o‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalar doirasida davlat organlarining
ma’lumotlar bazalarini, Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalini va Elektron davlat xizmatlarining yagona reestrini shakllantirish;
- aholi va tadbirkorlik sub’ektlari bilan o‘zaro munosabatlarni
amalga oshirishda elektron hujjat aylanishi, davlat organlarining o‘zaro
hamkorligi va ularning ma’lumotlar bazalari o‘rtasida axborot almashinuvi
mexanizmlarini shakllantirish hisobiga davlat boshqaruvi tizimida «bir darcha» prinsipini joriy etish;
- tadbirkorlik sub’ektlarini elektron hujjat aylanishidan foydalanishga, shu
jumladan statistika hisobotini taqdim etish, bojxona rasmiylashtiruvi, litsenziyalar, ruxsatnomalar, sertifikatlar berish jaraѐnlarida, shuningdek davlat organlaridan axborot olish jaraѐnlarida elektron hujjat aylanishidan foydalanishga o‘tkazish;
- tadbirkorlik sub’ektlarining elektron tijorat, Internet jahon axborot tarmog‘i
orqali mahsulotni sotish va xaridlarni amalga oshirish tizimlaridan foydalanishini,
shuningdek kommunal xizmatlarni hisobga olishning, nazorat qilishning va ular
uchun haq to‘lashning avtomatlashtirilgan tizimlarini joriy etishni kengaytirish;
- naqd bo‘lmagan elektron to‘lovlar, davlat xaridlarini amalga oshirish,
masofadan foydalanish tizimlarini va bank-moliya sohasidagi faoliyatning boshqa
elektron shakllarini rivojlantirish.
Elektron hukumatning muvaffaqiyat omillari
Elektron hukumatning muvaffaqiyat omillari beshta asosiy guruhlarga bo‘linadi:
Kelajakni ko‘rish qobiliyati, strategiya va aniq maqsadlar
Elektron hukumatni muvaffaqiyatli amalga oshirilishida aniq maqsad va
AKT strategiyasiga asoslanib reja tuziladi. Elektron hukumatni yaratishda amalga
oshirish bosqich ko‘nikmalarini bilish kerak bo‘ladi.
Qonun va yo‘riqnomalar
Hukumat loyihalarini yaratishda qonunchilik ѐki tartibga soluvchi me’ѐrixuquqiy
asoslar talab qilinadi, chunki bir qancha yil oldin yaratilgan qonunlar
yangi elektron xizmatlarni tadbiq qilishda to‘g‘ri kelmaydi. Qonun va
yo‘riqnomalarni tashkil qilishda aniq maqsadlar zarurdir, chunki aniq rejalar
elektron hukumatni qo‘llab quvvatlashda muhim ahamiyatga egadir. Yangi
loyihalar uchun yangi qonuniy o‘zgartirish kiritishning rejasini tuzish xam ko‘p
vaqtni talab qiladi.
Tashkilotlararo kelishuv strukturasi ma’lum yo‘nalishdagi tashkilotlarga yo‘l
ko‘rsatuvchi mexanizmdir. Bu kelishuv juda ham muhimdir chunki hukumat bilan
hamkorlikni mustahkamlaydi. Bu kelishuv hamkorlik va tezkor amalga oshirishni
ta’minlashni talab etadi.
Tashkil etuvchilik xarakteriga ega bo‘lgan kelishuvni rejalashtirish uchun
quyidagilar muhimdir:
- Majburiyatga asoslanib mustahkam hamkorlikni ximoya qilish;
- Axborot texnologiyalar boshqaruvini rejalashtirish va menejmentini o‘zgartirish;
- Byudjetni shakllantirish va uni amalga oshirish;
- Muvofiqlik va hamkorlik;
- Monitoring va ishning sifatini baholash;
- Texnologiyani yetkazib beruvchi tashkilotni boshqarish;
- Hukumat xususiy sektori va fuqarolar hamkorligi.
BPR - Biznes jaraѐnlarni maqbullashtirish
Elektron hukumatning asosiy vazifasi hukumatni yangidan tuzish
hisoblanadi. Haqiqatan ham, muvaffaqiyatli elektron hukumat biznes jaraѐnlarga
asoslanadi. Biznes jaraѐnidagi innovatsiya bu BPR (Business
Davlat organlariga so‘rovlarga javoblar, turli to‘lovlar, rasmiy hujjatlarning
4 e-Government Applications, by Nag Yeon Lee and Kwangsok Oh, printed in Scand-Media
Corp., Ltd., Republic of Korea, in 2011, page–25
namunasini olish, ularni to‘ldirish, elektron imzo bilan yuborish, oliy o‘quv
yurtlarida masofadan turib tahsil olish, ichki ishlar idoralariga ariza bilan murojaat
etish shular jumlasidandir. Masalan, Janubiy Koreyada shaxslar rasmiy sayt orqali
o‘zining murojaati ko‘rib chiqilishi qaysi bosqichda ekanligini kuzatib borishi mumkin.Har qanday mamlakatda milliy ma’lumotlar bazasi hamda elektron reestrlar elektron hukumat faoliyatining asosiy jihatlari hisoblanadi. Bu mexanizmlar
jismoniy va yuridik shaxslar, avtomobil transporti, ko‘chmas mulk, davlat
xizmatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tizimlashtirish imkonini beradi.
O‘zbekiston Respublikasida milliy axborot tizimlarini rivojlantirish
doirasida oltita ma’lumot bazasi, 12 ta axborot tizimlari majmui yaratilmoqda. Shu
jumladan, «Soliq» axborot tizimlari majmui o‘nta dasturiy mahsulot va 31
avtomatlashtirilgan tizimdan iborat. Uning ishga tushirilishi natijasida Davlat soliq
qo‘mitasining 31 xizmatini elektronlashtirish mumkin bo‘ladi. Bundan tashqari,