Reja: Elektr energiya ishlab chiqarish

2. Gidroelektrostansiyalar (GES). GES larda suvning mexanik energiyasi elektr energiyaga aylantiriladi. GES larda sekin harakatlanuvchi generatorlarning rotorlari bilan tutashtirilgan bir necha gidravlik turbinalur o’rnatiladi.
GES larni qurish tajribasining ko’rsatishicha, ularni tog’dagi daryolarda qurish samarali bo’lib, tekis yerlardagi daryolarda qurish ancha samarasizdir. Tekis yerlardagi GES larning kam samaradorligi dastavval shu bilan bog’liqki, to’g’onlarni qurish natijasida o’rmon, yaylov va dalalarning katta maydonlari suv ostida qoladi. Tabiatga ham katta zarar yetkaziladi. Chunki juda ko’p ko’lmaklar va sayoz ko’lchalar paydo bo’lib, turib qolgan suvlarda suv o’tlari avj oladi va tirik jonzotlar halok bo’ladi. Bundan tashqari, baliqlarning tuxum qo’yadigan joylargacha bo’lgan biologik yo’llari buziladi. Natijada GES lar quriladigan daryolar baliq yetishtirish uchun yaroqsiz bo’lib qoladi.
GES larda eng arzon elektr energiya ishlab chiqariladi. Lekin to’g’onlar qurilishining atrof-muhitga (ayniqsa, tekislikdagi daryolarga qurish) zararli ta’siri bilan bog’liq bo’lgan isroflar ularni pirovard natijada kam istiqbolli qiladi.

3. Atom elektr stansiyalari (AES). 1954- yildan boshlab butun jahonda atom elektr stansiyalari qurila boshlandi. AES - mohiyati jihatidan issiqlik elektr stansiyasidir. Lekin bu elektr stansiyada organik yoqilg’i o’rniga atom (uran) “yoqilg’i” ishlatiladi. AES ning qolgan qismlari xuddi issiqlik elektr stansiyaning tuzilishiga o’xshaydi.

• 3. Atom elektr stansiyalari (AES). 1954- yildan boshlab butun jahonda atom elektr stansiyalari qurila boshlandi. AES - mohiyati jihatidan issiqlik elektr stansiyasidir. Lekin bu elektr stansiyada organik yoqilg’i o’rniga atom (uran) “yoqilg’i” ishlatiladi. AES ning qolgan qismlari xuddi issiqlik elektr stansiyaning tuzilishiga o’xshaydi.
• To’g’ri foydalanilganda AES iqtisodiy jihatdan samarali bo’ladi, amalda atrof-muhitni ifloslantirmaydi va shu jihatdan “toza” hisoblanadi. Lekin xavfsiz foydalanish uchun AES lar o’ta himoyalangan bo’lish bilan bir qatorda, yuqori malakali mutaxassislar tomonidan boshqarilishi kerak.